τραγούδι: Κάτω στην αγορά

 

Το 1996 γίνεται συζήτηση με τον συμπατριώτη Θωμά Γερομιχαλό του Ιωάννη (1934-2015) στο σπίτι του στα «Πλατάνια» της Σκοτίνας. Η συζήτηση στρέφεται γύρω από το δημοτικό τραγούδι. Το τραγούδι που αναφέρεται παρακάτω, σημειώνεται όπως ακριβώς ακούστηκε από την ντοπιολαλιά του Θωμά.  

                                            Κάτου στην αγουρά

                                               (αργό)

                   

                                     Κάτου στην αγουρά,

                         λε κάτου στην αγουρά,

                                     και στα ψηλά  τα παραθύρια

                                    Τασούλα κάθιτι.

                                    Τασούλα κάθιτι,

                                    λε Τασούλα κάθιτι,

                        γυαλί κρατεί στά χέρια

                                    τα κάλλη της τηρά.

                                    Τα κάλλη της τηρά,

                                    λε τα κάλλη της τηρά,

                                    και τα μαύρα της μάτια βλέπει,

                        ματάκια  λιόμαυρα.

Με τη γλυκύτατη φωνή του, ο Θωμάς Γερομιχαλός, γνωστός ως “Θωμάς τζ Βάιας”, 

            τραγούδησε το αργό ερωτικό αυτό τραγούδι στη συντροφιά της ΕΡΤ (28. 9. 1971) 

            στη Σκοτίνα (Μακεδονικό Συγκρότημα με 
 επικεφαλής τον ξακουστό Μανόλη 

            Παπαγεωργίου)*. Το χαρακτηριστικό στη μελωδία  των στίχων φαίνεται καθαρά στις 

            αλλαγές ανάμεσα στο χρωματικό και διατονικό γένος (βυζαντινή μουσική). 

            Παρατηρούμε, δηλαδή, πως, ενώ το τραγούδι ακούγεται σ’ όλη τη στροφή στο χρωματικό 

            στυλ, η παρεμβολή της διατονικής γραμμής στο δεύτερο -πάντα-  στίχο δίνει μιά 

            ξεχωριστή χάρη κι ομορφιά. Ακούς, λχ, τη φράση «στα ψηλά τα παραθύρια» 

            κι αμέσως νιώθεις αλλαγή  «στουν ουχό» (στον ήχο). Η ποικιλία  στη μελωδία 

            ζωηρεύει το άκουσμα.

            ----------

            Σημείωση 1.  Ο Δημητρός Παπαγεωργίου του Θεοχάρη συμπληρώνει:

                 

                                                                         Και ποιός θα σας χαρεί

                                                                         και ποιός θα σας φιλήσει.

                                                                         Γιαννάκης δεν είν’ ιδώ

                                                                         πάσι στη Σαλουνίκη,

                                                                         πάσι να παντριφτεί,

                                                                         οβριουπούλα για να πάρει.

                                                                         - Χρόνους να μη ντουν βρεί! 

           σημείωση 2. για τα λιόμαυρα μάτια ο Ν. Καζαντζάκης σε "ένα τραγουδάκι περιπαιχτικό" 
           θα σημείωνε: "Αυτά τα μαύρα μάτια που με κοιτάζουνε χαμήλωνέ τα, φως μου. 
           γιατί με σφάζουνε..." (αναφορά στον Γκρέκο, τ. α. σελ. 110, Έθνος).

            ----------

         * λεπτομέρειες για τον καλλιτέχνη βλέπε ιστοσελίδα:

            kaliampos-ioannis-skotina.blogspot.com, ανάρτηση 1.12.13.

          ----------

          Άμεσοι συγγενείς

           Θωμάς, σύζυγος; παιδιά του Θωμά:

           Α. Μήτρος

           Β. Γιάννης

           Γ. Γρηγόρης

           Δ. Μίχος                

           Ε. Καλλιόπα

           ΣΤ. Φανιώ

            Α. Οικογένεια του Μήτρου

            Μήτρος, σ. Κατίνα από Λιτόχωρο, θυγατέρα «τ’ παπά  Σωτήρ’». Παιδιά του Μήτρου:

            1. Βασιλεία, σ. Διονύσης Γαβρής (1925-2003)

            2. Μίχος, σ. από Ταγαράδες (κόρη Κατίνα).   

            3. Βαγγέλης (1928-), σ. ξ.-Γερμανία

            4. Βασίλης  (1931-), σ. ξ-Θεσ/νίκη       

            5. Γιώργος  (1934-), σ. ξ

            6. Χρήστος  (1938-), σ. από ξένα 

            7. Στάμω (1939-), σ. Μανόλης Παπαζιώγας     

            Β. Οικογένεια του Γιάννη

             Γιάννης, σ. Ουρανία Τσιαπάρη. Παιδιά του Γιάννη:

            1. Θωμάς, σ. Βάια Στύλου-Μπίκα (παιδιά τους: Μάχη, Γιάννης, Αποστόλης, Ράνια).                           

            2. Νίκος, σ. Καλή «ντ’ Γίαν’ ντ Γιργουλά» (παιδιά: Γιάννης, Γρηγόρης, Θανάσης, Ουρανία).

            3. Τάσιος, σ. Στάμω «τ’ Μήτσ’ τ’ Κουκουσά». Παιδιά:  Ουρανία, Δημήτρης,     Γιάννης, Λενιώ).

                              

            Γ. Οικογένεια του Γρηγόρη

            Γρηγόρης, σ. Βάια από Νιζιρό (παιδιά: Θωμάς-«Σαλέας», Μανόλης, Τούλα).

            Δ. Οικογένεια του Μίχου

             Μίχος, σ. τς Πηνέλους τ’ Κουτσιβού (παιδιά: Θωμάς, Μανόλης, Οδυσσέας, Βαγγελιώ).

             Ε. Οικογένεια Καλλιόπας

              Καλλιόπα, σ, Απόστολος Σκρέτας

             ΣΤ. Οικογένεια Φανιώς

             Φανιώ, σ. Αθανάσιος Στύλος

             ---------

             ΕΙΚΟΝΕΣ:

             

                                                      Γιάννης Γερομιχαλός και Ουρανία Τσιαπάρη

                                           Γιάννης Στύλος (Μπίκας) και Τριανταφυλλιά Γκόρη

   

                                                 Ο Θωμάς ("θεριό") σκότωσε το θεριό (λύκο).

                                 Στη δεκαετία του 1950 ο λύκος αυτός κατασπάραξε το χωριό 

                               σκορπίζοντας το θανατικό (λεπτομέρειες σε προσεχή ανάρτηση).

                  

   

                                                     Στα πρόθυρα του θανάτου Θωμά και Βάιας,

                                                πρόλαβα να τους αγκαλιάσω στο ντιβάνι της αυλής