έθιμα: Πρωτοχρονιά στη Σκοτίνα

Ο αείμνηστος δάσκαλος Νικόλαος Δάμπλιας του Θεοχάρη (1944-2010) υπηρέτησε στα 

χρόνια 1965-66 στην Άνω Σκοτίνα και 1973-78 στην Κάτω Σκοτίνα. Εργάστηκε με ζήλο και κέφι, όπως αρμόζει σε σωστό εκπαιδευτικό. Παρουσίασε αξιόλογο έργο  στο σχολείο του χωριού. Το έργο αποτελεί χρήσιμο υλικό για όσους ασχολούνται με την ιστορία και λαογραφία του τόπου.  Μας εντυπωσιάζει ιδιαίτερα η σχολική εφημερίδα "Μαθητική Φωνή".

Από την εφημερίδα επιλέγω (σε φωτοτυπία) δυο εργασίες μαθητών του έτους 1977: α) του Θεοχάρη Δάμπλια του Νικολάου και β) της Μάρθας Σκρέτα του Ιωάννου. 

Σημείωση: η παραπάνω φωτογραφία είναι του Νικολάου Δάμπλια (Πάσχα 1972).

ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ

α. ΘΕΟΧΑΡΗΣ

          Ο μαθητής Θεοχάρης Δάμπλιας αναφέρεται στο έθιμο της Πρωτοχρονιάς στη Σκοτίνα με τίτλο, «τα πλιά» της Πρωτοχρονιάς. Συνηθίζεται ανήμερα της

πρωτοχρονιάς ο πρώτος επισκέπτης να πλησιάζει το τζάκι, να ανακατεύει τη χόβολη λέγοντας ευχές για το καλό της χρονιάς. Το πρόσωπο που υποχρεώνεται να “βγάλ’ πλιά”, πιστεύεται, πως τη χρονιά που έρχεται θα του  ‘ρθουν όλα τα καλά. Έτσι, εξηγείται η περίπτωση κάποιου πού ‘κείνη τη χρονιά “οι γίδις γέντζαν  διπλά κατσίκια κι έβγαζαν γάλα μι ν’ ουκά” -με την οκά- (οι γίδες γέννησαν από δυο κατσίκια και βγάζανε υπεραρκετό γάλα) (φωτογραφία 2017).  

 

 

 

β. ΜΑΡΘΑ

          Η Μάρθα περιγράφει το έθιμο της Βασιλόπιτας στη Σκοτίνα. Τονίζει συμβολισμούς που εμπλουτίζουν το έθιμο.  Τέτοια σύμβολα είναι το φλουρί (επιδίωξη της τύχης), το φύλλο κουμαριάς (σύμβολο γιδιών) και άλλα. Η κουμαριά έχει  σημασία, γιατί το δάσος της Σκοτίνας είναι γεμάτο από κουμαριές και ο κόσμος (περισσότερο παλιότερα) μάζευαν κούμαρα, τα «έβραζαν»  και έβγαζαν ωραιότατο κουμαρίσιο τσίπουρο. 

 

 

                           
                 

                  Η εφημερίδα των μαθητών του 
              δημοτικού σχολείου Σκοτίνας (1977)

 

Τοπωνύμια: Κατή (β’ μέρος)

Τα στοιχεία που ακολουθούν για την Κατή (β’ μέρος) 
εκφράζουν επιστημονικές απόψεις του γνωστού στην
Πιερία Δημήτρη Ρουκά . 

Δημήτρης Ρουκάς

     Τον γνώρισα στην 5^η Καστανογιορτή Σκοτίνας (14.10.17). Μου εκμυστηρεύτηκε τη δουλειά που έκανε για την Κατή (λίμνη, βρύση, δάσος, περιβάλλον). Το έργο του περάστηκε στο διαδίκτυο. Το διάβασα επιμελώς και είδα ότι πρόκειται για μια αξιόλογη προσπάθεια. Ως τεχνικός Γεωπόνος και επιστημονικός συνεργάτης Π.Ε. Πιερίας έδειξε ότι κατέχεται από μεράκι πολύ και το τάλαντο που του δόθηκε δεν το έκρυψε, αλλά το αξιοποίησε «φιλοπόνως». Χάρηκα ιδιαίτερα που ο κόπος του αφορά τοπωνύμιο της γειτονιάς μου, την περιοχή του Κάτω Ολύμπου. Μεταξύ μας είχαμε εποικοδομητική κουβέντα και εγώ ευγνωμόνως σπεύδω να τον τιμήσω καταχωρώντας στην παρούσα ιστοσελίδα φωτογραφικό υλικό και χρήσιμα στοιχεία της εργασίας του.

Α. Ιστορία

Η περιοχή για τριάντα ένα χρόνια (1881-1912) ήταν μέρος των συνόρων μεταξύ του ελεύθερου Ελληνικού Βασιλείου με την Οθωμανική Τουρκία.

 

Τα Ελληνοτουρκικά σύνορα του 1881, όπως διαμορφώθηκαν με βάση την συνθήκη του Βερολίνου το 1878.

Τα ερείπια του συνοριακού τελωνειακού σταθμού… τεκμηριώνουν την χωροχρονική εξέλιξη των γεωγραφικών οντοτήτων ενάντια στην ιστορική λήθη.

Β. Ο κρυμμένος θησαυρός στη Βρύση του Κατή

…εδώ και χρόνια, κυκλοφορούν ιστορίες για κρυμμένους θησαυρούς.. Είναι πολλοί αυτοί που ψάχνουν για Εγγλέζικες χρυσές λίρες, για Τούρκικα πεντόλιρα και φλουριά στην δασική θέση Κατή (δάσος Παντελεήμονα-Σκοτίνας). 

Ο κρυμμένος Θησαυρός ! ! ! Με μια βόλτα στη λίμνη του Κατή θα ανακαλύψουμε την ωφέλεια στην υγεία και την ψυχολογία μας. Και όπως ανάφερε ο μεγάλος σύγχρονος εξερευνητής Ζακ-Ιβ Κουστό «Οι άνθρωποι προστατεύουν μόνο ότι αγαπούν, αλλά μπορούν να αγαπήσουν μόνο ότι γνωρίζουν».

Γ. ΕΙΚΟΝΕΣ

 

Η καλή σήμανση οδηγεί τους επισκέπτες του Ολύμπου στην δασική θέση «Κατή». Ο Επισκέπτης της Πιερίας – αφού περάσει από τους παλιούς οικισμούς του Παλαιού Παντελεήμονα, των Παλαιών Πόρων και της Παλιάς Σκοτίνας – μετά από μια διαδρομή 30 λεπτών με το αυτοκίνητο, φτάνει στη δασική θέση «Κατή».

 

Στο ξέφωτο της δασικής θέσης «Κατή" υπάρχει η όμορφη ορεινή τεχνική λίμνη του Κατή. Η λίμνη δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 90 (1997). 

 

Η Βρύση του Κατή υψόμετρο 1368 μ. Η βρύση εξυπηρετεί κυρίως ανάγκες υλοτόμων, αλλά ενίοτε και των διερχομένων ή επισκεπτών της.

 

Η Λίμνη του Κατή ορισμένες χρονιές παραμένει παγωμένη

 

Η κατασκευή του φράγματος από απλό σκυρόδεμα δημιούργησε την τεχνική Λίμνη του Κατή. (Στη φωτογραφία ο Στέργιος Γκριμούρας).

 

Η λίμνη γέμισε νερό. (Στη φωτογραφία ο Δημήτρης Ρουκάς).