τραγούδι: τα Πασχαλιόγιουρτα

Πασχαλιά στη Σκοτίνα

       Στη Σκοτίνα οι πασχαλιάτικοι χοροί ανοίγουν με το τραγούδι «Πασχαλιόγιουρτα». 

Στο παλιό χωριό, δηλαδή στην Άνω Σκοτίνα («απαλνή»), ο χορός -προπολεμικά- 

στήνονταν α) το Πάσχα στον Πλάτανο (πλατεία), β) τις άλλες μέρες στην αυλή «τς 

Στύλινας» (γειτονιά της Στύλινας).

        Στην Κάτω Σκοτίνα («ακατνή) τα Πασχαλιόγιουρτα ακούγονται πανηγυρικά στο 

εξωκκλήσι «Παναϊά», την Παρασκευή της Διακαινησίμου, αμέσως μετά τη θεία 

Λειτουργία και το «Χριστός Ανέστη». Τις άλλες μέρες στον αυλόγυρο του Αγίου 

Γεωργίου. Προπολεμικά ο κόσμος χόρευε στη «Βασίλα» με κορυφαία στο τραγούδι 

τη «μανιά Μήτσινα» (Λένου ντ Ντήμ’=Ελένη του Δήμου).

       

 

 Η μανιά η Μήτσινα πρώτη στο τραγούδι, 

πρώτη στο χορό.

Στο πλάι ο άντρας της Νικολής Μήτσιος.

  

Στη συνέχεια καταγράφεται το τραγούδι, όπως 

ακριβώς  ακούγεται:                                         

                                       

                  Ν’ ήρθαν τα Πα ν’ ήρθαν τα Πασχαλιόγιουρτα*,

                  ν’ήρθαν τα Πασχαλιόγιουρτα κι οι πίσημις οι μέρις,

                  κι οι πίσιμις οι μέρις **.

                  Ν’ ήρθι ι Μάη ν’ ήρθι ι Μάης ι φίλους μας,

                  ν’ ήρθι ι Μάης ι φίλους μας, Απρίλης ι αδιρφός μας.

                  Απρίλης ι αδιρφός μας.

                  Απρίλ’, Απρίλ, α, Απρίλη μας αφόρητι,

                  Απρίλη μας αφόρητι, Μαή καταδρουσάτι ***

                  Μαή καταδρουσάτι.

Να βρέξ’ ι Απρί’ να βρέξ’ ι Απρίλης δυο βρουχές,

Να βρέξ’ ι Απρίλης δυο βρουχές

κι ι Μάης να τριτώσει, κι ι Μάης να τριτώσει.

----------

* ο κάθε στίχος τραγουδιέται πρώτα από την ομάδα των γυναικών και επαναλαμβάνεται 
από την ομάδα  των αντρών. Στην αρχή ο χρόνος είναι πολύ αργός, στις επαναλήψεις γίνεται 
σύντομος.

** στα τοπικά μας τραγούδια πρυτανεύει το γλωσσικό ιδίωμα του τόπου. Λέμε, ας πούμε: 
οι ‘πίσημις οι μέρις (επίσημες ημέρες), ι Μάιους ι φίλος μας (ο Μάης ο φίλος μας) κλπ.
 Κάθε παρεκτροπή ζημιώνει την ομορφιά της ντοπιολαλιάς.

*** αλλού παρατηρούμε παραλλαγή στη στροφή Απρίλ’ Απρίλ’ αφόρητι (αφόρητε)   
Μάη καταδρουσάτι (καταδροσάτε). Ο Ν. Πολίτης  τοποθετεί το τραγούδι στην κατηγορία 
"περιγελαστικά":

 

          Απρίλ'., Απρίλη δροσερέ και Μάη με τα λουλούδια,

          όλον τον κόσμο εγέμισες λουλούδια και λουλούδια,

          και μένα βαρυφόρτωσες την άσκημη γυναίκα... 

 

Σημείωση: Για πρώτη φορά στα χρονικά του πανηγυριού της Σκοτίνας έγινε φέτος (2014) 

αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Αϊ-Γιώργη, ενοριακό ναό του χωριού.

 

Oνόματα χορευτριών, από αριστερά: 1. Αναστασία (Τασιώ) Αγγέλη-Μητσιάνη, 2. Καλούδα Γκάρα-Βλέτση, 3. Ελευθερία Μάνου-Μαντά, 4. Βαγγελιώ Τσινιάνη-Καρκαφίρη (Τσαρούφη), 5. Καλλιόπη Κοκράνη (τς Αντρουνίκς=της Ανδρονίκης κόρη)- Στύλου, 6. Τασούλα Δάμπλια-Στύλου (Τσιακμάκη), 7. Παρασκευώ (Πατσιώ) Κοτσιβού-Στύλου.                                                                                               

εκκλησίες: «Αγιώρς» στη Σκοτίνα

«Τ’ αϊ-Γιουργιού»

ΝΑΟΣ. Οι παλιότεροι ενορίτες της Σκοτίνας θυμούνται τρεις ναούς με το όνομα που δείχνει η επικεφαλίδα. Στη συνείδηση όλων των χωριανών ο ναός του αγίου Γεωργίου, καθώς και ο περιβάλλων χώρος ακούγεται με το όνομα «Αγιώρς»*. Ο αυλόγυρος ήταν ένα παχύ δάσος από πανύψηλα δέντρα, καραγάτσια, πουρνάρια, οστριές και πλατάνια.

1^ος ναός (παλιός, μονόχωρος). Εκκλησάκι που εξυπηρετεί τους πιστούς πριν γίνει ενορία στο χωριό. Στη δεκαετία του 1930 γίνεται ενοριακός ναός. Συγκεκριμένα το 1938 αποκτά εφημέριο ιερέα τον παπά Γιάννη Μπιλιάγκα (1897-1973). Χειροτονείται από τον Μητροπολίτη Κωνσταντίνο Κοϊδάκη (1876-1954). Η εκκλησία κατεδαφίζεται το 1952.

2^ος ναός (1952-1999). Στη δεκαετία του 1952 ανεγείρεται τρίκλιτη βασιλική με 
τον απαραίτητο εξοπλισμό (στασίδια, αναλόγια, δεσποτικό, τέμπλο κλπ).

 

Κτίστηκε το 1952. Κατεδαφίστηκε το 1999

  

3^ος ναός ο σημερινός.  

   

                                    

 
.

20.02.1999 εγκαίνια. (θεμέλια τρίκλιτου  ναού επί αρχιερατείας Mητροπολίτου  Αγαθονίκου Φατούρου)..

   

31.10.1999 Ο Σεβασμιώτατος παραδίδει τον υπόγειο χώρο του ναού στη λατρευτική χρήση του κοινού.     

20.04.2013  θυρανοίξια, λειτουργία του κανονικού (άνω) ναού.

Τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη κ. Αγαθόνικο 
εκπροσώπησε ο πρωτοσύγκελλος της ιεράς Μητροπόλεως Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Βαρνάβας, ο οποίος μίλησε στους ενορίτες της Σκοτίνας και το πλήθος των προσκυνητών. Ο π. Βαρνάβας, ανάμεσα στα άλλα, τόνισε:

«…Αγαπητοί αδελφοί της Σκοτίνας, με τις ενέργειες των εκάστοτε εφημερίων σας, των μελών των ενοριακών επιτροπών, αλλά και των εκκλησιαστικών συμβουλίων, ανηγέρθη αυτός ο περικαλής ιερός ναός…»

«Σώσον, Κύριε, τον λαόν Σου»

Σημείωση: Ο κόσμος περιμένει με λαχτάρα να δει τα επίσημα εγκαίνια που θα τελέσει ο νέος μας μητροπολίτης κ. Γεώργιος.
----------

* στο χωριό επικρατούν οι φράσεις «στουν Αγιώρ» (=στον άγιο Γεώργιο) ή «τα Γιουργιού» (τ’ αϊ- Γιουργιού, του αγίου Γεωργίου). «στουν Αγιώρ’ ανάβν τζ τζιαγκάλα» (= έξω από την εκκλησία ανάβουν την τσιαγκάλα) το βράδυ της Αποκριάς. Παλιότερα (προπολεμικά) «στουν Αγιώρ’ μαζεύουνταν η γιλαδαριά» (εκεί ο κόσμος συγκέντρωνε τα γελάδια να πάνε στη βοσκή). «Τουν Αγιώρ στχιούνταν οι τζιουμπανοί», δηλαδή τη μέρα το αγίου Γεωργίου γίνονταν ο μειοδοτικός διαγωνισμός για την πρόσληψη των στοπάνηδων. Η πρόσληψη από τον τσέλιγκα διαρκούσε ένα εξάμηνο (μέχρι του Αγίου Δημητρίου). «στχίσκι ι Νάσιους στ’ Νικουλή τα γίδια» (ο Νάσος έπιασε δουλειά στο κοπάδι του Νικόλα).

Σύμφωνα με το λεξικό του Ιδρύματος Μ. Τριανταφυλλίδη που εκδόθηκε με τη φροντίδα του πανεπιστημίου Θεσ/νίκης, "στοίχημα σημαίνει επίσης συμφωνία για ανταπόδοση έργου. Και είναι πράγματι έτσι, αφού νεαρά παιδιά κυρίως, αλλά και μεγάλα, αναλάμβαναν να βόσκουν τα κοπάδια έναντι αμοιβής...Η συμφωνία ήταν ακριβής και δεν παραβιαζόταν με τίποτα. Στη λήξη του εξαμήνου, εάν δεν γινόταν στο μεταξύ άλλη συμφωνία, ο "στοιχημένος" βοσκός είχε το αναφαίρετο δικαίωμα να κλίσει τα πρόβατα στο μαντρί και να φύγει. Ο μισθωμένος βοσκός, πέρα από τα χρήματα που έπαιρνε, ελάμβανε από τον ιδιοκτήτη του κοπαδιού διάφορα είδη. Όπως, για παράδειγμα, ένα ζευγάρι παπούτσια, που δεν ήταν άλλα από τα γνωστά τσαρούχια. Αν τον ρωτούσε κανένας τι συμφωνία έχει κάνει, αυτός απαντούσε: "Τόσες παράδες και ένα ζευγάρι παπούτσια" (Ε. Ε. Λάλος, "Κρανιά Ελασσόνας", 1985, σ. 273), αρχ. στοιχώ.

ΕΙΚΟΝΕΣ 

                                               Πανηγύρι 2010, λιτάνευση της Εικόνας

                                 Ξεκίνημα Λιτανείας. Οι ιερείς από αριστερά: 

                                 παπά Λευτέρης, παπά Θανάσης, παπά Θωμάς.

  Το λάβαρο του Αγίου Γεωργίου κρατάει ο Γιώργος-Γκόγκος-Παπαγεωργίου 

                                                            
Χοροί στον αυλόγυρο της εκκλησίας

     

         Χορεύει η νεολαία του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου Σκοτίνας "Πνευματική Κίνηση".

                                                                                                                                                                                                                                                             

                  

Ο παπά Λευτέρης «τραβάει» μπροστά. Ακολουθούν Γιάννης Καλιαμπός, Θωμάς Μάνος, Ουρανία Πινακά-Οικονόμου, Θανάσης Γερομιχαλός. 
Η Αθηνά Αγγέλη-Νικολού  (νεωκόρος) κάνει σεργιάνι.
                                                             


                                              ΕΥΛΑΒΕΙΣ ΠΙΣΤΟΙ παρακολουθούν την εκδήλωση    

ε