Α. ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ
1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ: Ο ύμνος λέγεται «Ακάθιστος» επειδή οι χριστιανοί παρακολουθούν την Ακολουθία όρθιοι. «Ορθοί πάντες ακροώμεθα». Ψάλεται (ολόκληρος) την πέμπτη Παρασκευή της Σαρακοστής.
2.
ΙΣΤΟΡΙΑ: Ο Ακάθιστος ύμνος θυμίζει το ιστορικό γεγονός του έτους 626 μ.Χ. όταν
ο αυτοκράτορας Ηράκλειος απελευθέρωσε την Κωνσταντινούπολη από τους Αβάρους. Ο λαός προσευχήθηκε στην Παναγία των Βλαχερνών με επικεφαλής τον πατριάρχη Σέργιο.
3.
ΣΥΝΘΕΣΗ: Πολλοί αποδίδουν την συγγραφή του ύμνου (Κοντάκιο) στον Ρωμανό τον
Μελωδό (6ος αι.), τον Πίνδαρο της Βυζαντινής υμνολογίας. (Η ονομασία "κοντάκιο") οφείλεται μάλλον στο κοντό ξύλο, στο οποίο τυλίγονταν η μεμβράνη που περιείχε τον ύμνον).
Β. ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΑ
1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ μέρος (πρώτη και δεύτερη στάση): αναφέρεται σε γεγονότα που σχετίζονται με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου.
2. ΔΟΓΜΑΤΙΚΟ-θεολογικό μέρος (τρίτη και τέταρτη στάση): τονίζει την ενανθρώπηση του
Χριστού.
ΠΡΩΤΗ ΣΤΑΣΗ
Α γγελος πρωτοστάτης ουρανόθεν επέμφθη…
Β λέπουσα η Αγία εαυτήν εν αγνοία…
Γ νώσιν άγνωστον γνώναι η Παρθένος ζητούσα…
Δ ύναμις του Υψίστου επεσκίασετ τότε…
Ε χουσα θεοδόχον η Παρθένος την μήτραν…
Ζ άλην ένδοθεν έχων λογισμών αμφιβόλων…
ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΤΑΣΗ
Ή κουσαν οι ποιμένες των αγγέλων υμνούντων…
Θ εοδρόμον αστέρα θεωρήσαντες Μάγοι…
Ί δον παίδες Χαλδαίων, εν χερσί της Παρθένου…
Κ ήρυκες θεοφόροι γεγονότες οι Μάγοι…
Λ άμψας εν τη Αιγύπτω φωτισμόν αληθείας…
Μ έλλοντος Συμεώνος του παρόντος αιώνος…
ΤΡΙΤΗ ΣΤΑΣΗ
Ν έαν έδειξε κτίσιν, εμφανίσας ο Κτίστης…
Ξ ένον τόκον ιδόντες, ξενωθώμεν του κόσμου…
Ό λος ην εν τοις κάτω, και των άνω ουδόλως απήν…
Π άσα φύσις αγγέλων κατεπλάγη…
Ρ ήτορας πολυφθόγγους ως ιχθύας αφώνους…
Σ ώσαι θέλων τον κόσμον ο των όλων κοσμήτωρ…
ΤΕΤΑΡΤΗ ΣΤΑΣΗ
Τ είχος εί των παρθένων, Θεοτόκε Παρθένε…
Ύ μνος άπας ηττάται, συνεκτείνεσθαι σπεύδων…
Φ ωτοδόχον λαμπάδα, τοις εν σκότει φανείσαν…
Χ άριν δούναι θελήσας οφλημάτων αρχαίων…
Ψ άλλοντές σου τον τόκον, ανυμνούμεν σε πάντες…
Ω πανύμνητε μήτερ, η τεκούσα των πάντων…
----------
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: η εικόνα της Παναγίας είναι αγιογράφηση (σε πέτρα) της Όλγας Καλιαμπού-Στογιαννοπούλου (αδερφής του γράφοντος).
