τέχνη: ο Μανόλης στη Γαλάτιστα

Η Χαλκιδική εξυμνεί τον Παπαγεωργίου

     

Ο Μανόλης Παπαγεωργίου (1917-1989) συνδέθηκε πολύ με την Χαλκιδική και ιδιαίτερα την Γαλάτιστα. Από την Γαλάτιστα κατάγεται και ο Μανόλης Παντζαρέλας, ο οποίος παίζει βιολί και ο Παπαγεωργίου τον έπαιρνε μαζί του στα πανηγύρια. Από τον Παντζαρέλα πήρα συνέντευξη στις 6 Φλεβάρη του 2014. Μιλάει για τον Μανόλη Παπαγεωργίου με τα πλέον επαινετικά λόγια:

Δούλεψα μαζί του όταν ήταν στη Θεσσαλονίκη. Μαζί μας ήταν και η Τσίτρα. Πηγαίναμε στα χωριά Χαλκιδικής. Ήμουνα γύρω στα 18-20 όταν γνώρισα τον Μανόλη. Μαζί του ήταν ο Γιάννης Κάκκαλος στο λαούτο. Στα χωριά της Χαλκιδικής ο Μανόλης είχε στην παρέα του τον Γιαλιά Αστέριο, έπαιζε ούτι. Έκανε πολλή δουλειά με έναν Μανόλη Τζελέπη από την Κρήνη, κλαρινίστα.      

-Τον αγαπούσε ο κόσμος;

-Α! Τρελαίνονταν με τον Παπαγεωργίου. Τον είχαν θεό εδώ πέρα. Κοίταξε να σου πω: Με μουσικούς είχα παίξει, με κλαρίνα τα καλύτερα μέσα στη Θεσσαλονίκη. Λοιπόν, σαν τον Μανόλη δεν είχε κλαρίνο.

-Αυτό πού οφείλεται;

-Να σου πω πού οφείλεται: ο Μανόλης είχε μια φύσα, φυσούσε κλαρίνο. Αν μάσεις όλους τους κλαριτζήδες, αυτή τη φύσα δεν είχε κανένας.

-Τι εννοείτε με τον όρο «φύσα»;

-Τον αέρα που έδωνε το κλαρίνο του. Αυτό που έβγαζε με τη φύσα ο Παπαγεωργίου κανένα κλαρίνο δε μπορούσε να τη βγάλει.

-Γιατί τάχα;

-Ήταν αυτό το καλό που είχε επάνω του. Αυτό που λέμε χάρισμα. Τα δάχτυλα είναι άλλο. Η φύσα είναι χάρισμα του καθενός. Άλλος φυσάει λίγο, άλλος φυσάει πολύ, άλλος φυσάει πολύ άγρια. Ενώ αυτός ήταν πολύ γλυκός. Στο Σταθμό που άκουγες, δεν ήταν ανάγκη να σου πούνε ποιος παίζει. Ο κόσμος ήξερε: «ο Παπαγεωργίου είναι».

Δηλαδή;

-Όταν ανέβαινε πάνω να παίξει κλαρίνο, ξεσήκωνε το ντουνιά όλον. Εδώ στη Χαλκιδική έχει μερακλήδες πολλούς. Ο Μανόλης ξεσήκωνε όλη τη Χαλκιδική. Δεν ξέρω αν στο χωριό σας «έπιασε».

-«Έπιασε» παντού.

-Στη Χαλκιδική τον τρέμαν άμα τον άκουγαν. «Σαν τον Παπαγεωργίου δεν υπάρχει άλλος».

-Μαζί σου πού πήγατε;

-Σε πολλά χωριά εδώ, κοντά με την Τσίπρα. Στον Άγιο Πρόδρομο, στη Βάβδο, στα Πετροκέρασα, στο Ζαγκλιβέρι. Όλα τα χωριά τα περπατήσαμε.

Όταν έγινε το 10ετές μνημόσυνο του Μανόλη στην ταβέρνα «Βασίλα» στη Σκοτίνα, ήταν δυο κλαρίνα. Το ένα ο Δαφνής από Θεσσαλονίκη (δούλευε μαζί με τον Μανόλη), ο άλλος ήταν από το Λιβάδι. Ήμουνα κι εγώ εκεί (1999). Πήγαμε και στο σπίτι του, είδαμε τη γυναίκα του.

-Δηλαδή, από τον Μανόλη διδαχθήκατε πολλά.

-Ε, ήταν κάτσε καλά.

----------

Σημειώσεις:

1. Ο Μανόλης στον Εμφύλιο υπηρέτησε στη Χαλκιδική (Χωροφυλακή) στα χωριά Βάβδο και Γαλάτιστα. Μαζί του και δυο συμπατριώτες του Σκοτινιώτες, Αντώνης Στύλος (θύμα στον Βάβδο) και Γιώργος Δάμπλιας.

2. Για τον Μανόλη Παπαγεωργίου μου είπε αρκετά ο Θρασύβουλος Παπανικολάου

(Γαλατσιανός την καταγωγή), άρχοντας μουσικοδιδάσκαλος του Οικουμενικού Θρόνου. Σε συζήτηση στις 27.9.2002 μου εκμυστηρεύεται ότι η Χαλκιδική λάτρευε τον Μανόλη. Από τα τραγούδια που έπαιζε, τα πιο πολλά ήταν συρτά, γι’ αυτό πήρε τον τίτλο «συρτατζής». Συντροφιά είχε τους: στο κλαρίνο τον Μανόλη Καζλάρη ή Τσανάκα, από τη Γαλάτιστα, στο βιολί τον Τρακαφούρη από το Ζαγκλιβέρι, στο τραγούδι τη Σμυρνιά Αθανασία Σπανού.

3. Περισσότερα για τον Μανόλη βλέπε στην ιστοσελίδα: kaliampos-ioannis-skotina.blogspot.gr (ανάρτηση 1.12.13).

---------- 

ΕΙΚΟΝΕΣ

                                     Μανόλης, Ευαγγελίτσα, Παύλου, Μητρούσης

                                          Καταρράκτες Έδεσσας, από αριστερά: 

                                             Παπαγεωργίου, Σαμαράς, Πέτκος

                                            Νίτσα Τσίτρα στο τραγούδι με το συγκρότημα 

                                                       του Μανόλη Παπαγεωργίου

                                                  Ζαγκλιβέρι 26.10.1967

                        Ο Θρασύβουλος Παπανικολάου από τη Γαλάτιστα διευθύνει 

                         το χορό ιεροψαλτών "Ιωάννης Δαμασκηνός" Θεσσαλονίκης