Κατοχή: Πέρασμα Γερμανών

Η αείμνηστη Καλούδα Συντριβάνη (1929-2017), σύζυγος του Θανάση Γερομιχαλού, μου δίνει συνέντευξη στις 8 Μαρτίου 2003. Της ζήτησα να μου δώσει πληροφορίες για την εμφάνιση των Γερμανών στη Σκοτίνα. Η Καλούδα ανταποκρίνεται με χαρά και αρχίζει: «Γιάννη, θα σι πω αυτά που μ’ είπι η άντρας μ΄ ι Θανάης».

Μου αφηγείται όσα της είπε και άκουσε από τον Θανάση. Πάντως για το πέρασμα των Γερμανών από την Άνω Σκοτίνα έχω προσωπική εμπειρία (βλέπε σημείωση στο τέλος του κειμένου). Για το δρομολόγιο (Κάτω Σκοτίνα, Άνω Σκοτίνα, Καλλιπεύκη, Γόνοι) πιστεύω πως χρησιμοποιήθηκε μέρος της δύναμης του γερμανικού στρατού.

ΑΦΗΓΗΣΗ

ΤΟΠΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ: α) Ήμασταν σ’ ν’ απάν τ’ Σκουτίνα όταν ήρθαν οι Γιρμανοί. Φουβηθήκαμι απού δω κι βγήκαμι απάν στου Χουργιό . Τουν Απρίλ’ του ’41 (*). Βγήκαμι απάν στου χουργιό, επειδή αυτοί δε μπήγαν απού κεί (μέσω Τεμπών), γιατί στου Κάστριου ήταν οι Ιγγλέζ’. Οι Γιρμανοί έκαμαν σχέδιου (**): Άλλ΄τράβξαν σιαπέρα κα τς Σαλαμπριά κι άλλ΄πήραν δρόμου προς τα πάν’ κι βγήκαν σ’ ν’ απάν’ τ’ Σκουτίνα. Κι βγήκαν νύχτα.

β) Μιτά, ύστιρα, πήγαν για Γκαλλιπεύκ’. Γιατί έπριπι να γυρίζν απού ‘κεί

αυτοί, απού Γκαλλιπεύκ’ κι να πααίν’ κάτου στους Γόνους κι απού ‘κεί να πιράσν. Γιατί τα είχαν ανατινάξν όλα οι Ιγγλέζ’. Γαλαρίις κι αυτά, δε μπουρούσαν να πιράσν απού ‘δώ. Τότι δεν ύπήρχαν μηχανουκίνητα κι αυτά. Κάτ’ άρματα τα είχαν ανατινάξν αυτού. Μόλις έκαμαν να πάν προς τα πέρα, ανατινάθκαν μι νάρκις. Είχαν νάρκις οι Εγγλέζ’. (Πλάι στα αριστερά ο λεβέντης της Καλούδας Θανάσης Γερομιχαλός).

γ) Και πέρασαν απού Γκαλλιπεύκ’ προς τα κάτ’ κι πήγαν για Λάρισα.

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΗ: α) Κατοικούσαμε στην Άνω Σκοτίνα, όταν ήρθαν οι Γερμανοί. Στην αρχή φοβηθήκαμε και ανεβήκαμε στην Άνω Σκοτίνα. Ήταν Απρίλης του ’41. Στο Κάστρο του Πλαταμώνα είχαν στρατοπεδεύσει οι Εγγλέζοι (Νεοζηλανδοί) και εμπόδιζαν τους Γερμανούς να περάσουν προς τα Τέμπη. Οι Γερμανοί σχεδιάσανε: άλλοι τράβηξαν προς τον Πηνειό και άλλοι πιάσανε την ανηφόρα προς Άνω Σκοτίνα. Κι ανέβηκαν νύχτα.

β) Στη συνέχεια, από Άνω Σκοτίνα ξεκινάνε για Καλλιπεύκη. Γιατί, σύμφωνα με το σχέδιο, έπρεπε από την Καλλιπεύκη να κατεβούν στους Γόνους και στη συνέχεια να βρουν διέξοδο προς την κάτω Ελλάδα. Διότι οι Εγγλέζοι τα είχαν ανατινάξει όλα. Μέσω Τεμπών συναντούσαν δυσκολία. Οι Εγγλέζοι ανατίναξαν τις γαλαρίες. Εξάλλου, τότε, δεν υπήρχαν τα μηχανοκίνητα που έχουμε σήμερα. Μερικά άρματα μάχης μέσα στα Τέμπη τα είχαν καταστρέψει. Μόλις οι Γερμανοί ξεκινούσαν προς τα πέρα, οι Εγγλέζοι τους αντιμετώπιζαν με νάρκες.

γ) Έτσι, οι Γερμανοί περάσανε αναγκαστικά από Καλλιπεύκη και από κει κατευθύνθηκαν προς Λάρισα.

----------

* Ο Αντώνιος Ι. Ζαρκανέλας (π. Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης Νομαρχίας Θεσσαλονίκης) σε σχετικό δημοσίευμα στο «Ολύμπιο Βήμα» (14.4.΄21) αναφέρει ότι οι Γερμανοί μπαίνουν στην Κατερίνη στις 14 Απριλίου 1941 και στη συνέχεια ξεκινάνε για Αθήνα (βλέπε την φωτοτυπία που ακολουθεί).

** Το σχέδιο -ΠΕΡΑΣΜΑ- των Γερμανών (από Κάστρο προς Λάρισα).

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ: Τότε ήμουνα 6χρονο παιδί ("Απαλνή" -Άνω Σκοτίνα). Θυμάμαι:

Α. Στην αυλή του Καλιαμπού οι Γερμανοί στήσανε τα μυδράλια και αρχίσανε να πυροβολούν προς τις απέναντι ράχες του χωριού.

Β. Με τον αείμνηστο Αντώνη Τράντα του Αποστόλου (Μπατζιόλας) χαζεύαμε με το ποδήλατο που παράτησαν οι Γερμανοί στον μπαχτσέ του και λέγαμε «τι είναι αυτό το «σέ(ι), τι πράμα είναι αυτό».

Γ. Η οικογένειά μου κρύφτηκε λίγο παραπάνω από το «Ίσιωμα τ’ Παπαμίχ΄». Στο πλάι περνούσε ο δρόμος για Καλλιπεύκη. Ακούγαμε τη γερμανική μπότα και οι μάνες κρατούσαν το στόμα των παιδιών σφιχτά.

Δ. Οι Νεοζελανδοί εγκατέλειψαν το Κάστρο αφήνοντας πολλά λάφυρα. Το πλιάτσικο άρχισε και θυμάμαι ότι αρκετοί Σκοτινιώτες πήρανε τρόφιμα. Μόνο ένας άρπαξε μια κουλούρα από σύρμα και έφραξε τον μπαχτσέ.

Ε. Στο Χαϊάτι είχαμε το παχνί. Οι Γερμανοί το γέμισαν με καραμέλες κι εμείς, τα πιτσιρίκια ορμούσαμε στις καραμέλες.

ΣΤ. Στο Καλιαμπέικο μένανε και οι Δαμπλαίοι "τ΄ Πουτιού" (η Κουνιώ Καλιαμπού είχε άντρα τον Ποτιό). Στον τοίχο του μπαλκονιού ο Ποτιός είχε κρεμασμένο ένα ωραίο ρολόι του τοίχου, δώρο από Αμερική. Το ρολόι "πήρε φτερά". Η Μαριγούλα "τς Κουνιώς" (Δάμπλια) είπε ότι το άρπαξε ένας ιταλός.

ΕΙΚΟΝΕΣ