Δοξασίες: ΣΚΟΤΙΝΑ-«Ιλιάτσια» (α)

 

"ΙΛΙΑΤΣΙΑ" - ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ

 

Ξεσκαλίζω παλιό σημειωματάριο του αείμνηστου Ιωάννου Δάμπλια-Γιαννούλη- (1882-1951), παππού μου (από μητέρα). Εντυπωσιάζομαι από την τάξη και οργάνωση του ανθρώπου. Εκεί, ανάμεσα στ' άλλα, υπάρχει μια σειρά από ιλιάτσια (*), γιατροσόφια..

Προς διευκόλυνση του αναγνώστη, επιφέρω μερικές αλλαγές στα ιλιάτσια (εκεί που ταιριάζει).

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: ο παππούς χρησιμοποιεί την ντοπιολαλιά.

 

ΕΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΤΗ

1. Όταν έχεις θέρμη και δεν σι πιρνάει:

1/2 μισή οκά κρασί παλαιόν.

1 δράμι κινίνον. 

2 δράμια νισταντίρη, να το στομπίσεις και να το ρίξεις μέσα εις το κρασί ομού με το κινίνο και κάθε βράδυ να πίνεις από ένα ρακοπότηρο και περνάει η θέρμη.

2. 'Οταν έχεις πληγή:

Δια να κλείσει η πληγή ογλήγορα. Όταν έχεις καμίαν πληγήν και τρέχει ύλη πολλή και δεν ημπορεί να σαλτάρει, βάλε κόνην από λαφοκέρατον ή μάσησον τρίφυλλον και βάλε το εις την πληγήν, μάσησον σιτάρι καλά και βάλε το να σταματήσει.

3. 'Οταν δεν έχεις τρίχες:

Δια να φυτρώσουν στο σώμα σου τρίχες, καύσε αβδέλες να γίνουν σκόνη,  την οποίαν βράσε με νερόν έως να βράσει το τρίτον και με το νερόν αυτό άλειψε τον τόπον και θα φυτρώσουν τρίχες.

4. 'Οταν σφάλεις εις το μαγείρευμα:

Αν σφάλεις εις το μαγείρευμα και βάλεις πολύ άλας, έπαρε ένα σφουγγάρι ή ένα πανί παστρικόν και βάλε το εις το τζουκάλι να κάμει ολίγην ώραν. Μετά βγάλε το και παίρνει το άλας. Δια να ψήσεις αυγά χωρίς φωτιάν βάλε σε ένα τζουκάλι άσβεστον ασβέστην, βάλε και νερόν και ρίξε τα αυγά. Και βράζοντας η ασβέστη ψήνονται τα αυγά και ούτως κερδεύεις το στοίχημα.

5. 'Οταν ο ασθενής πεθαίνει:

Δια να εγνωρίσεις ασθενή εάν αποθαίνει ή όχι, ας κάμει το νερόν του εις ένα γυαλί. Εις το γυαλί ας στάξει μια γυναίκα οπού να εγέννησεν αρσενικόν παιδίον καμπόσας ρανίδας από το γάλα της και, αν στέκεται το γάλα επάνω ωσάν πικτόν, δεν αποθαίνει ο άρρωστος, ειδέ και σκορπίσει να γένει ένα με το ούρος, αποθαίνει.

----------

* ιλιάτσια, από το ιλιάτς=λίγο, όσο για δοκιμή (λέξη τουρκική ilats, (Ευανθία Δουγά-Παπαδοπούλου-Χρήστος Τζιτζιλής «το γλωσσικό ιδίωμα της  ορεινής Πιερίας» Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2006).   

(Συνεχίζεται).