Αϊ-Νικόλας
Μικρό εκκλησάκι προς τα βόρεια της Άνω
Σκοτίνας, κοντά στα «Σιουλνάρια», δροσερή πηγή (σουλνάρα τα νερά) και παρακάτω από τις «Κφάλες»
(απέραντα κασταναριά με πολλές κουφάλες). Ο κόσμος ξέρει την ονομασία
«΄Αι-Νικόλας ο Χαλάλιος». Το όνομα βγαίνει προφανώς από το Θαλάλιος, που
προέρχεται από Θαλλέλαιος *. Το πώς συνδέεται το όνομα του αγίου Νικολάου με
τον άγιο Θαλλέλαιο μας είναι άγνωστο. Πιθανολογούμε την εκδοχή της κοινής γιορτής των αγίων (20 Μαΐου), α) Νικολάου (ανακομιδή λειψάνων και β) Θαλλελαίου
**.
Παλιά ήταν μικρό εκκλησάκι με ντουβαράκι και τοιχογραφίες. Το 1985 κάηκε
από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε γύρω στο 1988 στη σημερινή μορφή. Το Εκκλησιαστικό
συμβούλιο αποτελούσαν οι: πρόεδρος παπά
Γιάννης Σκρέτας, επίτροποι Γεώργιος
Δάμπλιας, Γεώργιος Πολυχρός,, Παύλος Στύλος-Ματσιούλας, Νικόλαος Μαρνέλας. μάστοροι: Χρ. Τράντας, Απ. Μάνος, Θεοχ.
Τράντας, Κ. Φατέκας.
----------
*
«Μάρτυς, 20 Μαίου. ΄Ηθλησεν επί Νουμεριανού, ιατρός το επάγγελμα, καταγόμενος
εκ Λιβάνου. Συλληφθείς εντός δάσους εν Αναβαρζώ της Κιλικίας Β΄, ωμολόγησε τον
Χριστόν και κατόπιν βασάνων απετμήθη την κεφαλήν εις ΄Εδεσσαν» (Θρηρκ. και Ηθ.
Εγκυκλ., τ. 6).
**
το Συναξάρι αναφέρει:-«Τη κ’ (20ή) του αυτού μηνός μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Θαλλελαίου.
-«τη αυτή ημέρα η ανακομιδή και μετακομιδή του λειψάνου του εν
αγίοις Πατρός ημών Νικολάου Μύρων της Λυκίας του θαυματουργού»
ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: Μέρα-νύχτα «στου είνουρου» (όνειρο) του κάθε
Σκοτινιώτη ταιριάζει να τριγυρνάει μια σκέψη: οι μελλούμενες γενιές να φτιάξουν
ένα πέτρινο δρομάκι που θα ακολουθεί το μονοπάτι που φέρνει στα Σιουλνάρια. Το μονοπάτι αυτό ξεκινάει από
τον Άγιο Νικόλαο έχοντας αριστερά «τς κιρασιές ντ Μπίκα» * και δεξιά «τς
καστανιές ντ Ντάμπλια-Σκάθαρη» **. Καθώς κατηφορίζεις το μονοπάτι το μάτι σου
ξαλαφρώνει. Το βλέμμα καρφώνεται στα καγκιόλια πέρα, στις μπιστηριές και τα
βράχια. απέναντι στο προσήλιο και στα φαράγγια της Ζλιάνας ***.
Η ομορφιά στο μεγαλείο της!
----------
*. Μπίκας, παρατσούκλι που αποδίδεται στον
μακαρίτη Γιάννη Στύλο, γιατί ήταν γεροδεμένος, δυνατός, "ι Γιάντζ ι Μπίκας
απάλιβι μι ούλουν του γκόζμου" (πάλευε με όλους). Γύρω στο 1915 οι δυο
κοινότητες, Παντελεήμονας και Σκοτίνα βάλανε στοίχημα για χίλιες οκάδες
καλαμπόκι. Ο Μπίκας πάλαιψε με τον Νικόλα Γολάρα. «Μαζεύκι γυνικόπιδου. Σα
ντουν αρπάζ’ μέσ’ ζ μπλατέα, πάρτουν καταή». Στα σλαβικά μπίκας=αρσενικό,
βόδι».
Συγγένεια:
γυναίκα
του Ιωάννη Στύλου-Μπίκα
η Τριανταφυλλιά Γκόρη. Παιδιά: 1. Ανέτα (σύζυγος
Θεοχάρης Καλαμάρας-Καϊάκας), 2. Γεώργιος, 3. Θεοχάρης (σύζ.. Μαρία τ’ Μήτρ’ Μπλέτσ’), 4 Βάια, (σύζ. Θωμάς Γερομιχαλός).
**
Δάμπλιας, επώνυμο στον Κάτω Όλυμπο
και πολυσύχναστο στη Σκοτίνα. Κατά τον μακαρίτη Απόστολο Δάμπλια, δάμπλιας
σημαίνει ληστής. Εδώ πρόκειται για τον «Γιαννούλ’ Ντάμπλια» (1887-1950) με το
παρατσούκλι «Σκάθαρης». Για την προέλευση του «Σκάθαρης» έχουμε δυο εκδοχές, α)
επειδή «ι Γιαννούλς ι Ντάμπλιας» ήταν ο μόνος που τα κατάφερνε να προμηθεύεται
καθάριο-σταρένιο ψωμί και β) προέρχεται από το αγκαθωτό ψάρι. Με τη δεύτερη
άποψη τάσσομαι και εγώ, διότι έβλεπα τον παππού μου (πατέρας της μάνας μου
Καλής), να προμηθεύεται -τακτικά- ψάρια.
Συγγένεια:
γυναίκα
του Γιαννούλη Όλγα Γερομιχαλού. Παιδιά: 1.
Βασίλης (σύζ. Πηνέλω Μπουκουβάλα), 2. Καλή, (σύζ. Απόστολος Καλιαμπός), 3. Θωμάς (σύζ. Μαρία από Χράνη), 4. Απόστολος(+1937),
5. Θανάσης (1911- 1936), 6. Χρυσούλα (σύζ.
Αθανάσιος Αγγέλης), 7. Γεώργιος (σύζ. Στάμω Γερομιχαλού), 8. Σοφία, (σύζ. Λεωνίδας
Σκρέτας), 9. Μαριγούλα (σκοτώθηκε στον εμφύλιο (1948), 10. Ηρακλής (σύζ. Αθηνά
Κρεμέτη).
*** «παρατηρούμεν εις το αυτό μέρος (νότια του
Ολύμπου) διανοιγομένας τέσσαρας στενάς φάραγγας εισχωρούσας βαθέως εις τα
πλευρά του όρους. Δι’ αυτών εκχέονται τέσσαρες χείμαρροι, οίτινες ενούμενοι
αποτελούσι την Ζιλιάναν. Αι δύο πρώται εξ αυτών κατέρχονται εκ του όρους προς
β. του χωρίου Σκοτίνα, κεχωρισμέναι των άλλων υπό μεγάλου βράχου κατά κορυφήν
τετμημένου, όστις ορθούται μεταξύ αυτών ως μεσότοιχον και καλείται Καραβίδα ή
Δουργιανή (βράχος των Λειβήθρων, πιθανόν από τους Δωριείς). Η τρίτη είναι το
στενόν της μονής των Κανάλων, δι ού κατέρχονται τα ύδατα της πεδιάδος της
Καρυάς, η δε τέταρτη κατεβαίνει έκ τινος άλλου μικρού οροπεδίου, το οποίον
καλείται Μπεκλέση» (Δημ. Ν. Δάμπλιας «η Πιερία», 1908).
ΕΙΚΟΝΕΣ
Αϊ-Νικόλας, ο Χαλάλιος, όπως κτίστηκε το 1988
20 Μαΐου 2014-προσκυνητές της Σκοτίνας. Διακρίνονται (από
αριστερά): Τριανταφυλλιά Παπαγεωργίου, Σοφία Οικονόμου, Σταματία Τράντα, Αλεξάντρα Γερομιχαλού, Παγώνα Μάνου, Βασίλης Παπαγεωργίου, Νίκος Μητσιάνης, Γραμματή Μητσιάνη, χαρίκλεια Βλέτση, Γρηγόρης σύζυγος της Χαρίκλειας, Στέργιος Γερομιχαλός,
Κωνσταντία Τσιαπάρη, Σταματούλα Μητσιάνη, Γιώργος Μητσιάνης, Γιώργος Τσιαπάρης, Γιάννης Δάμπλιας.
η κορυφογραμμή «Σταυρός
τ’ Καραλή», όπως
φαίνεται από τον Αϊ-Νικόλα.. Προς το βυθό κάτω κρύβονται τα Σιουλνάρια. Τα
αντίκρυσα σήμερα (20.05.’14). ύστερα από
69 χρόνια (μικρός βοσκός τότε το 1945).
/ο-άγιοςθαλλέλαιος-ο-ανάργυρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου