ΚΑΤΟΧΗ: το ΚΑΣΤΡΟ... «έπεσε»

          

        Ήταν Απρίλης (15-16) του 1941, όταν το Κάστρο «επεσε», στους Γερμανούς. Οι Γερμανοί έστησαν το πολυβολείο στον Σκαρλάτο, περιοχή ανάμεσα Τοπόλιανης και Λεπτοκαρυάς (όπως με πληροφόρησε ο π. Γιώργης Μπιλιάγκας σε πρόσφατη τηλεφωνική επικοινωνία). Εξάλλου, ο Θανάσης Μπακάλης από την Λεπτοκαρυά, υποστηρίζει ότι ο τόπος σχετίζεται με πρόσωπο που φέρει το επώνυμο "Σκαρλάτος". Σήμερα ζει στην Λάρισα. Οι Νεοζηλανδοί μάχονταν από το Κάστρο. Μετά τη μάχη, αποχώρησαν. Οι Γερμανοί κατευθύνθηκαν προς Τέμπη και Λάρισα. Θυμάμαι κι εγώ (ήμουνα στα 6) την τροχιά της λάμψης που σχημάτιζαν τα βλήματα (σφαίρες, οδίδες) που πέφτανε, άλλα στο Κάστρο και άλλα (αδέσποτα) στο χωριό.

Ο Γιώργος Οικονόμου (1921-2003) μου δίνει σχετική συνέντευξη στις 17 Νοεμβρίου 1981. Θυμίζει τα λάφυρα που άφησαν οι Νεοζηλανδοί μετά τη μάχη στο Κάστρο του Πλατανώνα.

Αφηγείται, λοιπόν:

ΤΟΠΙΚΟ ΙΔΙΩΜΑ:  Όταν ήρθαν οι Γιρμανοί, ιγώ ήμαν στου Κάστριου. Πήγα στου Κάστριου μι κατ’ άλλ’ Σκουτνιώτ’ κι μας σταμάτσαν οι Ιγγλέζ’. Πότι πχιάσκαν οι Γιρμανοί μι τς  Ιγγλέζ’. Έγλιπαν τζ Γιρμανοί που 'ρχονταν απ’ του Βακούφκου.

-Πίσου... Σήμιρα δεν έχ’  να πιράστι.

Αυτοί πχιάσκαν. Οι Γιρμανοί είχαν φτάσ’ στου Λιφτουκαρίτκου. Πρώτα έβαλαν οι Ιγγλέζ’ απ’ του Κάστριου, μόλις οι Γιρμανοί πάτσαν του Ξηρουκάμ’. Έβαλαν οι Ιγγλέζ’ πρώτα κι γιρούστσαν μι τα αεροπλάνα οι Γιρμανοί. Γίνουνταν χαμός. Έτυχι ιγώ να πάου κάτ’ να βρω τα πιδιά που ’χαν τα πρόβατα. Ήμασταν μι του Γιώρ’ του Συντριβάν’. Μέσ’ στα στιάργια γυρίζαμι κι απού παναθέ μας έριχναν οβίδις. Αλλά δε μας πήραν (τα βλήματα).

Φύγαμι, βγήκαμι σ’ τς Κότρις του βράδ, κι απού κει ζ ντ Ντούμπα.

Απ’ του Κάστριου για λάφυρου πήρα ένα πατόφκιαρου. Του 'χαμι στου μαντρί, θυμάμι. Ι Συντριβάντζ πήρι ένα βαρέλ’ μι λάδ’ (πετρέλαιο). Άλλ’ φουρά πήραμι συρματοπλέγματα, σφαίρες. Οι Ιγγλέζ’ είχαν αποθήκες (...ρουχισμό, κουβέρτις, όπλα, ρολόγια) (*).

 

 

ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΗ:  Όταν ήρθαν οι Γερμανοί στα μέρη μας, εγώ βρισκόμουνα στην περιοχή του Κάστρου (Πλαταμώνας). Πήγα εκεί με μια παρέα. Με άλλους Σκοτινιώτες. Και οι Εγγλέζοι μας σταμάτησαν. Δεν μας επέτρεψαν να πλησιάσουμε. Βλέπανε αυτοί τους Γερμανούς που καταφτάνανε από το Βακούφικο (εκκλησιαστικό κτήμα).

-Πίσω (γυρίστε πίσω), σήμερα δεν επιτρέπεται να περάσετε.

Αυτοί, Γερμανοί και Εγγλέζοι, πιάστηκαν σε μάχη μεταξύ τους. Ήδη οι Γερμανοί προχώρησαν. Είχαν φτάσει στο έδαφος της Λεπτοκαρυάς. Πρώτοι που βάλανε πυρ ήταν οι Εγγλέζοι, μόλις οι Γερμανοί πάτησαν στο Ξηροκάμπι το δικό μας. Βάλανε πυρ πρώτα οι Εγγλέζοι και οι Γερμανοί ορμούν με τα αεροπλάνα. Μάχη, χαμός Κυρίου. Ήταν η ώρα που πήγα εγώ φαγητό στα παιδιά που βοσκούσανε τα πρόβατα στην Κάτω Σκοτίνα. Συντροφιά είχα τον Γιώργο Συντριβάνη. Περπατούσαμε μέσα στα σιτάρια και οι οβίδες πέφτανε φωτά κατεπάνω μας.  Ευτυχώς που δεν μας πέτυχαν.

Απομακρυνθήκαμε από ‘κεί, ανηφορίσαμε προς τις Κότρες και από ‘κεί στην Τούμπα.

Για λάφυρο πήρα ένα πατόφκιαρο, το οποίο το κρατούσαμε στο μαντρί. Ο Συντριβάνης, από όσο θυμάμαι, πήρε ένα βαρελάκι με πετρέλαιο. Άλλη φορά πήραμε άλλα λάφυρα (συρματοπλέγματα, σφαίρες κλπ).

Οι Εγγλέζοι φύλαγαν στις αποθήκες ρουχισμό, κουβέρτες, όπλα, ρολόγια. 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ειδικά για τον Σκαρλάτο, παραθέτω δυο μαρτυρίες συμπατριωτών:

1. Η Όλγα Βαγγελάκινα (1914-2009) σε συνέντευξη της 25 Αγούστου 1996 τονίζει: «Στου Σκαρλάτου είχαν φυλάκιου οι Γιρμανοί…Ένα κουρίτς΄ τς Νάσινας Συντριβάνινας έφιγνι μι του δαδί. Είδι ι Σκαλλάτους απ’ τ΄ Λιφτουκαρυά κι λέει «αντάρτις είνι»…Ήταν καραούλ΄ ιδώ ψηλά. Του σκότουσαν του κουρίτς΄, του έβγαλαν τα άντιρα όξου. Ουβίδα ήρθι απ’ του Σκαρλάτου». (Οι Γερμανοί είχαν φυλάκιο στην τοποθεσία «Σκαρλάτος». Στην Κάτω Σκοτίνα ένα κορίτσι του Θανάση Συντριβάνη βάδιζε με το δαδί στο χέρι. Από τον Σκαρλάτο παρατηρούν φως και υποψιάζονται ότι εκεί υπάρχουν αντάρτες. Εξάλλου εδώ βρισκόμαστε σε ψηλό καραούλι. Έτσι, σκοτώθηκε το κορίτσι. Του βγήκαν τα έντερα έξω. Η οβίδα ήρθε από τον Σκαρλάτο».   

2. Ο Θανάσης Γερομιχαλός του Αποστόλου σε σχετική συζήτηση (8 Μαρτίου 2003) για το πολυβολείο του Σκαρλάτου υποστηρίζει: «…μι ντ μπρώτ΄ ουβίδα δε ντου πέτυχι. Μι ντ δεύτιρη σκότουσι του κουρίτσ΄. Μι του φως που είδι. Κουμμάτια έγινι». (Με την πρώτη οβίδα δεν πέτυχαν τίποτα. Με την δεύτερη σκοτώθηκε το κορίτσι, η Γραμματή. Έγινε κομμάτια. Προδόθηκε από το φως του δαδιού».

---------

* Παρόμοια περίπτωση έχουμε στην Θεσσαλονίκη, με την αποχώρηση των Γερμανών (βλ. φωτοτυπία από το βιβλίο του Στέφανου Σταύρου "οικογενειακές ιχνηλασίες").