ΕΘΙΜΑ: ΤΑΜΑ ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΓΙΑ

          Ο Γιάννης Βλέτσης του Αθανασίου μου δίνει συνέντευξη (Αύγουστος 2005) στο σπίτι της μητέρας του Καλούδας, το γένος Γκάρα. Θέμα της συζήτησης είναι το τάμα στην Παναγία.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ.  -Πες μου, Γιάννη, το ιστορικό (το πρώτο ξεκίνημα-έθιμο) της διαδρομής της Εικόνας της  Παναγίας από την Κάτω στην Άνω Σκοτίνα.

          -Μιλάμε για το 2004. Έγινε ένα ατύχημα. Λέω στη γυναίκα μου: "δεν πάμε πάνω στην Παναγία να ανάψουμε ένα κεράκι;" Αφού έκανα ένα τάμα. Ζήτησα κάτι. Τέλος πάντων πάμε στην εκκλησία, προσευχόμαστε.

-Πότε έγινε αυτό;

          -Εδώ και τρία χρόνια. Εγώ δούλευα στην εταιρία ΑΤΤΙΚΑΤ στο δρόμο. Έγινε ένα ατύχημα. Έκοψα ένα μεγάλο καλώδιο υψηλής τάσεως και είχα μιλήσει με τον υπεύθυνο της ΔΕΗ. Μου λέει: "Φίλε μου, να πας να ανάψεις μια λαμπάδα τέσσερις φορές σαν το μπόι σου".

Ξαναφεύγω, παίρνω την οικογένεια και πάω στην Παναγία επάνω. Ανάβω το κερί, προσεύχομαι και μου λέει η γυναίκα: "το λόττο το κέρδισες".

Η παρούσα ανάρτηση αφιερώνεται στον αείμνηστο Θανάση Βλέτση του Νικολάου, ο οποίος μας «άφησε» πολύ πρόωρα.

Η ΣΥΓΚΙΝΗΣΗ. Από 'κει και μετά εγώ είχα αποφασίσει να κάνω κάτι για την Παναγία.  Η Εικόνα αυτή ήταν κάτι το ξεχωριστό για μένα. Δε μπορούσε να με καταλάβει κανείς. Το αισθανόμουνα εγώ. Κάθε φορά στα Χαιρονύμφια που έβγαινε η Εικόνα, εγώ ήμουνα από τους πρώτους. Έπρεπε να τη χαιρετήσω. 

Λοιπόν αποφασίζω και λέω μια μέρα: «Το Δεκαπενταύγουστο εγώ έχω ένα τάμα στον εαυτό μου. Θέλω να βγάλω την Εικόνα επάνω. Με τα πόδια, δε με ενδιαφέρει τίποτα». Εδώ είχα βρει κάποιες αντιρρήσεις. «Θα μας την κλέψουν, θα μας την κάνουν».

-Ποιος έφερε αντιρρήσεις.

          -Έ, ήταν διάφοροι. Εγώ, όμως, το είχα βάλει εδώ στο μυαλό μου. Έπρεπε να γίνει. Είτε έτσι, είτε αλλιώς, εγώ έπρεπε να τη βγάλω την Εικόνα. Λέω τον παπά: «σε παρακαλώ πολύ, θα μου κάνεις μια χάρη. Έχω ένα τάμα. Θέλω να βγάλω την Εικόνα εγώ με τα χέρια μου».

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΕΚΚΛΗΣΙΑ. Ο άνθρωπος αμέσως λέει: «Ναι, εγώ τη θέλω την τάδε ώρα».

-Ποια ώρα την ήθελε.

          -Την ήθελε ακριβώς για τον εσπερινό.

   Τον παίρνω με το αυτοκίνητο. Μπήκαμε στο αυτοκίνητο, εγώ,  αδερφός μου Νίκος δίπλα, η οικογένεια όλη. Του λέω: «Εγώ πρέπει να κατέβω σ' ένα σημείο, να την πάρω στην αγκαλιά. Πρέπει να τη βγάλω στα χέρια μου». Τέλος πάντων, βγαίνουμε μέχρι τις Δυο καστανιές. Κατεβαίνω εγώ,  ξετυλίγω την Εικόνα και την παίρνω στην αγκαλιά. Τη βγάζω, φυσικά, επάνω. Δε μπορείς να φανταστείς, κ. Γιάννη, δεν ξέρω, τι να σου πω τώρα τι ανακούφιση είχα! Για ένα χρόνο ένιωθα ότι με προστάτευε η ίδια. Για μένα ήταν ένα πράμα, που δε μπορούσα να το μεταφέρω στον άλλο. Εκεί που έβγαλα την Εικόνα, όλοι ενδιαφέρθηκαν για τη δεύτερη χρονιά. Όλοι λέγανε "κι εμείς", ξέρω ‘γω. Λέω:

          -Παιδιά, πολύ ευχαρίστως. Δεν έχω πρόβλημα.

Με κάποιον άνθρωπο  (Μητσόπουλος) από τη νέα Έφεσο ράβουμε ένα σάκο για να κρεμάσουμε στην πλάτη την Εικόνα. Έγινε ένας σάκος με λουριά. Τέλος πάντων, πάω εγώ στην εκκλησία. Είχα ραντεβού με τον παπά.

-Πάντως, και ο παπάς σου είχε εμπιστοσύνη.

          -Πάρα πολύ.  Φέρνουμε την Εικόνα στο σπίτι μου. Θεώρησα, ότι είμαι από τους πολύ τυχερούς, σα να κέρδισα το λόττο, το χρυσάφι. Θέλησα να βγάλω μια φωτογραφία με τα παιδιά μου, δίπλα στην Εικόνα. Για ενθύμιο. Όμως η μηχανή είχε χαλάσει. Ξαφνικά. Παιδευότανε η γυναίκα μου να την κάνει, δε μπόρεσε. Μου λέει:

«Δε θέλει να βγει φωτογραφία η Παναγία».

Προσκυνάμε όλοι, τη σκεπάζουμε, την τυλίγουμε.  Βγαίνουμε στην Παναϊά επάνω με το Ι.Χ. αυτοκίνητο. Μαζευόμαστε εκεί πέρα, ήταν κι άλλες γυναίκες, γύρω στα 16 άτομα.

Ξεκινάω εγώ, την τοποθετώ στον ώμο μου, στις πλάτες μου. Φτάνουμε στο Λάκκο Τσιόκα.

ΣΤΑΘΜΟΙ ΠΟΡΕΙΑΣ.  -Ποια πορεία τηρήσατε στην όλη διαδρομή;

         

1. "Αγιώρ΄ς"

2. "Παναϊά"

3. Τράντα μπαξές

4. Ίσιωμα

5. Λάκκο Τσιόκας

6. Αϊ-Λιάς

7. Δυο Καστανιές

8. Μάρμαρος

9. "Παναγία"  

-Το δρόμο τον παλιό. Στο Ίσιωμα, στου Τράντα τον μπαξέ, Λάκκο Τσιόκα, στο Εικονοστάσι Αϊ-Λιά, Δυο Καστανιές, Μάρμαρο. Στο Λάκκο Τσιόκα,  τους είχα ενημερώσει: «όλοι θα κρατήσετε την Εικόνα στην αγκαλιά σας. Δεν υπάρχει περίπτωση, έστω και για ένα μέτρο». Ξεκινάει δεύτερη η μάνα μου,  κάνει καμιά διακόσια μέτρα. Μετά την πήρε  Γερμανός μέχρι το Μάρμαρο, στο Εικονοστάσι. Μετά το Εικονοστάσι αποφασίσαμε να τη βγάλουμε από το σάκο. Την προσκυνήσανε όλοι.

          -Πιο πάνω αποφασίζουμε να βγούμε φωτογραφία όλοι, όσοι ήμασταν. Να φανταστείς ότι η μηχανή δε δούλευε. Φτάνοντας έξω από την εκκλησία χτύπησε η καμπάνα, μας υποδεχτήκανε. Παίρνουμε την Εικόνα, την τοποθετώ εγώ μέσα στο προσκυνητάρι.

-Πότε επεστράφη η Εικόνα Κάτω;

          -Μετά την εκκλησία (όταν σχόλασε η ακολουθία του εσπερινού).

----------

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ. Από το πανηγύρι της Παναγίας του 2010.