τραγούδι: 1. άνοιξαν τα δέντρα ούλα, 2. «ι Κουσταντίνους ι μικρός"

   

ΣΚΟΤΙΝΙΩΤΙΚΑ ΑΚΟΥΣΜΑΤΑ

"Στου Γιαλό" "Πνευματική Κίνηση Σκοτίνας"

                             

                                                       1. άνοιξαν τα δέντρα ούλα

             Τραγούδι κοινό που το ακούμε σε πολλές περιοχές της χώρας. Στη  Σκοτίνα είναι ένα από τα συνηθέστερα, έχει την πρωτιά. Γι’ αυτό σε κάθε εκδήλωση ο χορός ανοίγει με το «άνοιξαν τα δέντρα ούλα». Μόνο κατά τη μέρα της Πασχαλιάς έρχεται δεύτερο. Πρώτο, είναι τα «Πασχαλιόγιουρτα» (βλέπε ανάρτηση 18.4.14).

Άνοιξαν τα δέντρα ού ν’ ούλα

κι οι αμυγδαλιές,

κι οι αμυ κι οι αμυγδαλιές.

αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Άνοιξι κι ‘γώ η μπαχτσέ ν’ ές μου

μόν’ παράμουρφα,

μόν’ παρά, μόν’ παράμουρφα

αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Ανιβαίνου κατιβαί ν’ αίνου

μέσα στου μπαχτσέ,

μέσα στου, μέσα στου μπαχτσέ,

αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Βρίσκω κόρη να κοιμά ν’ άτι,

μόν’ κι μοναχή,

μόν’ κι μο, μόν’ κι μοναχή,

αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

Έσκυψα να τη φιλή ν’ ήσου,

δε μι δέχτηκι, δε μι δε, δε μι δέχτηκι,

αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ.

                     Ρίχνου μάλαμα κι ασή, ν’ ήμι

                     χαμουγέλασι, χαμουγέ χαμουγέλασι

                     αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

               Πολλά πρόσωπα τραγουδούν με διάφορες παραλλαγές ή προσθέτουν  κι άλλους στίχους κάνοντας αυτοσχεδιασμούς. Αυτό παρατηρήσαμε στον αείμνηστο Δημητρό Θ. Παπαγεωργίου (συνέντευξη-κασέτα 1994)

 Ξανασκύβου δευτιρώ ν’ ώνου,

                                  χαμουγέλασι,

                                  χαμουγέ, χαμουγέλασι,

                                  αλήθεια ν’ αγάπη μου σιαγαπώ-.

                     -Πού’ σαν ξένη μ’ του χειμώ, ν’ ώνα

                     σαν αρρώστησα, σαν αρρώ

                     σαν αρρώστησα

αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

              

                    Κι του Μάη, του καλουκαί, ν’ αίρι

σαν θιρμάθηκα,

σαν θιρμά σαν θιρμάθηκα

αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

Σ’ έστειλα γυαλί κι χτέ, ν’ ένι,

                    να γυαλίζισι, να γυαλί  να γυαλίζισι,

                    αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

                    Σ’ έστειλα κι ένα ζουνά, ν’ άρι,

                    για τη μέση σου,

                    για τη μέ για τη μέση σου,

                    αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ.

                   ΄Οσα δούλιψα η καημέ, ν’ ένους,

                   ‘σένα τ’ άστειλα,

                   ‘σένα τά ‘ σένα τ’ άστειλα,

       αλήθεια ν’ αγάπη μου σι’ αγαπώ. 

                                          2. «ι Κουσταντίνους ι μικρός»

       Στιγμές ευθυμίας μας φέρνει στο νου «ι Κουσταντίνους ι μικρός». Το τραγουδάνε, συνήθως, κατά την μεταπασχαλινή περίοδο. Το συναντούμε σε διάφορες παραλλαγές, ανάλογα με την περιοχή. Περισσότερο το ακούμε στα νησιά του Αιγαίου, στη Θράκη και Μακεδονία. Μας θυμίζουν πολεμικά κατορθώματα (ακριτικά άσματα), χαρές του γάμου, αρραβωνιάσματα, πανηγυρικές εκδηλώσεις. Στη Γκιουμουλτζίνα* της Θράκης, λογουχάρη, ακούμε το τραγούδι με τίτλο «ι Κουσταντής»:

                                   “Ι Κουσταντής ι λιό μικρός**, του άξιου παλληκάρι,

                                    τουν πρώτου χρόνου στου σπαθί, του δεύτιρου δουξάρι,

                                    τουν τρίτουνι καυκήστηκε «κανένα δε φοβούμι,

                                    μηδέ τούρκου, μηδέ ρουμνιό, ούδι τουν βασιλέα..." (Ν. Γ. Πολίτης).

          Στη Σκοτίνα Πιερίας «ι Κουσταντίνους ι μικρός» φαίνεται να έχει κάποια ομοιότητα με τον «Κουσταντή» της Θράκης. Στο χρώμα και ύφος της μουσικής συγγενεύει πολύ με εκείνο των νησιών του Αιγαίου. Αυτό δείχνει, πως στα παλιότερα χρόνια η Σκοτίνα είχε μεγάλη επικοινωνία με τους νησιώτες. Αυτοί φέρνανε εμπορεύματα και άραζαν τα καράβια στην παραλία του χωριού. Έτσι, εξηγείται το γεγονός, ότι στα πανηγύρια του τόπου σπάνια βλέπουμε τσάμικο ή ηπειρώτικο χορό.

          Σημειώνω τους στίχους του τραγουδιού, όπως το λεν στη Σκοτίνα:;

                             Ι Κου ,μωρέ,  ν’ ι Κουσταντίνους ι μικρός (2)

                             ι μικρουχαϊδημένους (2).

                             Μικρόν, μωρέ, μικρόν τουν έχ’ η μάνα του

                             μικρόν κι η αδιρφή του.

                             Μικρόν τουν αρραβώνιασαν

                             μικρή βασιλοϊπούλα.

                             Κι ακάλιασαν τα 99 χουριά

                             τα δέκα βιλιέτια,

                             μα του “Χριστός Ανέστη-”

                             τα δέκα βιλιέτια.

                             Μα του “Χριστός Ανέστη”,

                             ακάλιασαν κι τουν Τούρναβο

                             κι τη μισή τη Λάρσα.

                             “Μα το “Χριστός Ανέστη”

                             ακάλιασαν και τα Φέρσιλα

                             κι βγήκι αντρουπιασμένους,

                            Μα το “Χριστός Ανέστη”.

----------

* Γκιουμουλτζίνα: έδρα τουρκ. διοίκησης ώς το 1912 (Κομοτηνή).

** λιό μικρός: έτσι λέγεται στα ακριτικά άσματα ο Μικροκωσταντίνος.