Δευτέρα 10 Φεβρουαρίου 2025

ΚΑΤΟΧΗ: Γερμανοί στη Μόρνα (Σκοτεινά)

 


Τα αδέρφια Βαστάζου, Κώτσιος κι Ελένη, μου δίνουν συνέντευξη στις 20 Αυγούστου 2002 στα Φωτεινά Πιερίας. Από την αφήγησή τους μαθαίνουμε τα θλιβερά γεγονότα που διαδραματίστηκαν, όταν οι Γερμανοί μπήκαν στο χωριό (1943):

 

 

 

Η Ελένη αφηγείται

 

ΘΥΜΑΤΑ

 

Ήμασταν κρυμμέν’ ιμείς σιαπάν’ στα βνα (κρυμμένοι στα βουνά επάνω). Κάποια γυναίκα δική μας έβαλι του πιδί τς φούστα γυναικεία για να του γλιτώσ’. Ιδώ κάτ’ απ’ του Παλιζιάζιακου (παρακάτω από τον Παλιοζιάζιακο) είχι σκουτουθεί ένας Γιρμανός κι του μπήραν κι τουν έφιραν στου χουριό σ’ ν’ αγία Παρακσκιβή κι τουν έθαψαν όξου απ’ ν’ Ικκλησία. Έδουσαν ένα χαρτί του μπαπά να μη φουβάτι. Κι πήγαν οι Γιρμανοί ικεί, δε ντου μπείραξαν (στην αρχή δεν τον ενόχλησαν). Μιτά, αφού είδαν του πιδί που είχι φούστα: «Α! είπαν. Ιδώ θα είνι όλ’ τέτοιοι».

          -Ποιανού ήταν το κορίτσι;

-Τ’  Πίτσια.

          -Αγόρι;

          -Αγόρι. Κατιρίνα η μάνα τ’ κι ι πατέρας τς Νίκους. Το αγόρ’ το λέγαν Κώστα. Του σκότουσαν απού πάν’ από το σπίτι μας του Βασταζάτκου. Όταν κατέφκαμι ιμείς απ’ τα βνα, σκότουσαν του μπαπά κι άλλις δυο γυναίκις απού πέρα* (στο εργοστάσιο, πέρα από το ποτάμι).

          -Ποιες γυναίκες σκότωσαν;

-Ήταν η θειά η Όλγα Μυρωτή, η Λυμπία η Τσιρίμπαση, η Γιάννου του Γάκ’, ο Τέλας ο Πίτσιας (ήταν κι αντάρτς), ο παππούς ο Λιόλιος ο Μυρωτής, η νύφη τ’ Καλλιόπ’ Μυρωτή.

          -Με πιστολιά ή με ντουφέκι σκότωσαν το παιδί.

-Με το κοντάκ’ κι ανοιγμένο το κεφάλ’. Με τον υποκόπανου απ’ του τφέκ’. Τς άλλις τς έσφαξαν απού πέρα (=εργοστάσιο). Στου γκιφύρ’ απού πάν’. Μι μαχαίρ’. Η μια στη βρύση και η άλλη στο γκεφύρι. Η Σκούμπα η Δημήτρινα και η Σκούμπα Ολυμπία. Οπότε αυτές πεθάναν εκεί κάτω. Μια γριά μάκου, που τη λέγαμε Σκούμπινα Ελένη, τη σκοτώσαν στο δρόμο που πηγαίναμε στο σχολείο. Μπροστά στο σχολείο. Στην αυλή του σχολείου.  Η Μυρωτή Καλλιόπη με τον παππού σκοτωθήκανε στο σπίτι τους. Το κορίτσι του Γάκη σκοτώθηκε στο Κτίριο (=κτίτιο δασαρχείου), δίπλα απού μένα (που βρίσκεται πλάι στο δικό μου σπίτι). Μαζί με τον Αριστοτέλη Πίτσια. Εκεί σκοτώθηκε και ένας ανθυπολοχαγός που ήταν του ελληνικού στρατού. Γυναίκα του ήταν η Φεφρονία του Χατζή από την Περίσταση. Τουν άλλου τουν ήλιγαν Νικολακάκου.

          -Τους σκοτώσανε όλους με σφαίρες;

-Την Ολυμπία του Μυρωτή και τον παππού με σφαίρες.

          -Πότε έγινε αυτό;

          -Τζ 13 Δεκεμβρίου 1943.

----------

* απού πέρα, έτσι λέγανε την τοποθεσία, όπου και το εργοστάσιο ξυλείας. Δηλαδή στην απέναντι πλευρά του χωριού, πέρα από το ποτάμι (πήγα στη βρύση απού πέρα).

 

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2025

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ: Άγιος Διονύσιος Ολύμπου

 



1.   ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟ, ήχος πρώτος

 

Του Ολύμπου οικήτωρ, Πιερίας αγλάισμα και της επωνύμου Μονής σου ιερόν περιτείχισμα, εδείχθης Διονύσιε σοφέ, βιώσας ώσπερ άγγελος εν γη. Και παρέχεις την ταχείαν σου αρωγήν, τοις ευλαβώς κραυγάζουσιν δόξα τω δεδοκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου πάσιν ιάματα.

 

2.  ΠΡΟΣΚΥΝΗΜΑ στον άγιο. Θα ήταν το έτος 1938. Ξεκινήσαμε με τα πόδια από Κάτω Σκοτίνα η παρέα: Μάνα, εγώ και θειες Όλγα Γερομιχαλού και Διονύσινα (Χρυσούλα) Καλιαμπού με προορισμό το πανηγύρι του αγίου στον Όλυμπο. Κόσμος πολύς από όλη την Πιερία  να τιμήσει τη γιορτή του  "εν Ολύμπω» Αγίου Διονυσίου.

 

3.    ΓΕΝΙΚΑ: Βίος του Αγίου. Γέννηση 1500 στη Δρακότρυπα Καρδίτσας, κοίμηση 23 Ιανουαρίου 1541. Πολιούχος του Λιτοχώρου (πηγή: διαδίκτυο).

 

Σάββατο 18 Ιανουαρίου 2025

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ: Άνω Σκοτίνα- δρόμος για βρύση Μουζά



 

1. ΙΣΤΟΡΙΑ του Καλιαμπέικου: Προπολεμικά υπήρχε σπίτι φανταχτερό και κατοικούσαν τέσσερις οικογένειες, α) Αποστόλου, β) Διονυσίου γ) Θωμά Καλιαμπού και δ) Ποτιού-Δημητρίου Δάμπλια. Μεταπολεμικά αντικρύζουμε μόνο σμπαράλια, ερείπια. Φύγανε και οι πέτρες!

          Προπολεμικά ο κόσμος περνούσε ελεύθερα από την αυλή. Μεταπολεμικά ο δρόμος κλώθει και  στρίβει  κάτω από τους Τρανταίους για να βρει δρόμο προς Μουζά.

          Προπολεμικά υπήρχε πέτρινο ντουβάρι. Μεταπολεμικά δεν βρίσκεις πέτρα, τίποτα, «λίθος επί λίθον».

          Προπολεμικά υπήρχε σούδα που χώριζε το σπίτι με αυτό "τζ Βασίλινας τς Πινακούς".Μεταπολεμικά όλα γίνανε ένα "μπαΐρι".

 

2. ΒΡΥΣΗ: Προπολεμικά, για να πας στη βρύση, περνούσες ελεύθερα την αυλή του Καλιαμπού και πλάι από το ντουβάρι «τς Πινακούς» τραβούσες για Μουζά. Μεταπολεμικά για να πιείς νερό από τη Μουζά, χάνεσαι και πνίγεσαι στα απέραντα «μουτσιαλκά» (βρώμικα νερά).

 

 

ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΟΜΟΥ: Από γειτονιά Μερίκου προς Μουζά:

   

   1. γειτονιά Μερίκου

    2. παπά Βασίλης (Παπαζιώγας)

    3. Τράντινα Μαρία

    4. αυλή Καλιαμπού

    5. Μουζάς (βρύση).