ΕΜΦΥΛΙΟΣ: ο «Κατσαπλιάς» (3)

ΕΝΟΤΗΤΑ ΤΡΙΤΗ: ΑΠΟΔΡΑΣΗ-ΑΝΑΚΡΙΣΕΙΣ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟ

α. απόδραση. Του προυϊ έφυγάμι, πήγαμι απαν στουν Αγιάν’. Ικεί πίσου, κάτ’ π’ του Νιζιρό. Ναι. Ακού’ ένα απόγιμα:

          -Μπρός, φέγουμι, πάμι κα του Γράμμου. Θα φάτι ‘κεί μαρμιλάδις, θα ντυθείτι καλά.

          Ιγώ τι να κάνου. Λέου άλλουν έναν:

          -Φέγουμι;

          -Μ’ πώς θα φύγουμι.

          -Να έτσ’.

          Πάμι ‘κεί παρέκια, καμιά ‘κουσαριά μέτρα ήταν ένας σκοπός:

          -Πίσω, λέ’. Δεν είνι ώρα για νιρό.

          Καμιά διακοσαριά θα ήμασταν.  Σαλαβάτ’, άλλους έλιγι “δε μπουρώ”.  Δε λέου τίπουτα σι κανέναν. Μόλις φτάνου στ’ ραχούλα, αφουρμή να κάνου του νιρό. Ζαρώνου, κανένας δε μι βλέπ’. Του δίνου κάτ’, ίσια κάτ, σ’ τς Μύλ, έφυγα κάτ’ σ’ τς Κουπρισιές, δρόμου σιακάτ’, ούδι φοβούμι ούδ’ απού φίδ’, ούδι ‘που λύκουν, ούδι απού καγκαντίπουτα. Απ’ τ’ σκαντάλ’. Να μι σκουτώσ’. Να μή μπέσου παναθέ. Αυτό φουβούμαν.

          -Ποιον δρόμο ακολούθησες, όταν δραπέτευσες.

       

   -Απ’ Τουν Αγιάν’, κατέφκα κάτ’ στου Νιράκ’, απού ‘κεί ίσια κάτ στου Κάγκιλου, βγήκα όξου σ’ τ’ Σακράφ’ κι σ’ τς Κφάλις. Απού ‘κεί μπήκα ζ’ ντ’ Μπίκα, βρήκα κουρόμπλα κι μήλα κι ντ’ φκιάνου (τη γκλιά κατσιούρ), μαζώνου κι ένα γκόρφου, που λες, κι κατέφκα νύχτα μέσα ικεί στουν ΄Αγιου Νικόλα. Φουβήθκα μη βρω τιπουτα ινέδρις κι φλάγουμαν ικεί. Κατέφκα στα μαντριά, μπήκα μέσα σι μια πατλιά, έκατσα όλ’ νύχτα. Του προυΐ, ξημιρών’ ι ήλιους. Κάθουμι, ψηλών’ ι ήλιους. Μέσ ζ ντ μπατλιά, γιατί ήξιρα ότι φύλαγαν απού κάτ ζ’ ντ Μαζντέκ’ ως του Σκαλί. Φύλαγαν μάυδις, στρατιώτις. Ενέδρα.

          Πάει ένα φόρτουμα ι ήλιους, δε σκώνουμι ιγώ απ’ μπατλιά. Βλέπου έναν, δυο, τρεις, πέντι, δέκα, δικαπέντι νουματοί. Ήταν ψλά στα τσκάργια πέρα στου Λιφτουκαρίτκου. Φύλαγαν τα μουνουπάτχια, να πιράζν τίπουτα αντάρτις για να τς σκουτώζν. Στούσαν κι νάρκις στα μουνουπάτχια. Ιγώ πήγα ‘που μουνουπάτ’ κλειστό. Τζιουμπάνους ήμαν κι ήξιρα. Μόλις πάνου μέσ’ στ’ Λιφτουκαρυά, παραδόθκα. Ικεί δε μι βάρσαν.

ΚΟΙΝΗ: α. απόδραση.Το πρωί αναχωρήσαμε για τον Αγιάννη, που βρίσκεται εκεί πίσω, πιο κάτω από την Καλλιπεύκη. Έξαφνα κάποιο απόγευμα ακούω μια είδηση:

          -Μπρος, φεύγουμε, πάμε για το Γράμμο. Στο Γράμμο θα φάμε μαρμελάδες. Ντυθείτε καλά.

          Εγώ προβληματίστηκα. Τι να κάνω! Απευθύνομαι σε κάποιον άλλο και του λέω:

          -Φεύγουμε

-Μα, πώς θα φύγουμε!.

          -Να, όπως σου τα λέω.

          Πάμε λίγο παραπέρα. Στα είκοσι  περίπου μέτρα φύλαγε ο σκοπός.

          -«Πίσω», μας φωνάζει αυτός. «Δεν είναι ώρα για νερό».

          Ίσως να ήμασταν γύρω στα διακόσια άτομα. Πολύ φασαρία ανάμεσά μας. Άλλος φώναζε «δε μπορώ»! Εγώ τσιμουδιά. Σηκώνομαι, πλησιάζω τη ραχούλα και ήταν αφορμή να κάνω το νερό. Ζαρώνω ήσυχα χωρίς να με πάρει κανείς μυρωδιά. Σαν το δίνω προς τα κάτω, ίσια την κατηφόρα. Φτάνω στους Μύλους, προχωράω προς τα κάτω στις Κοπρισιές. Παίρνω το δρόμο προς τα κάτω. Δε φοβόμουνα ούτε φίδι, ούτε λύκο, ούτε τίποτα. Φοβόμουνα μόνο τη σκανδάλη. Να με δει κανένας αντάρτης, να πατήσει τη σκανδάλη και να με σκοτώσει. Φοβόμουνα μήπως, τυχόν, πέσω πάνω τους.

          -Όταν δραπέτευσες, ποιον δρόμο ακολούθησες;

          -Από τον Αγιάννη, κατέβηκα στο Νεράκι. Από εκεί ίσια κάτω προς το Κάγκελο, βγήκα έξω στη Σακράφη και στη συνέχεια στις Κουφάλες. Από εκεί μπαίνω μέσα στο περιβόλι του Στύλου-Μπίκα, βρίσκω κορόμηλα και μήλα και φτιάχνω την κοιλιά ταράτσα (χόρτασα), μαζεύω και έναν κόρφο, που λες, και νύχτα κατηφορίζω προς τον άγιο Νικόλαο. Φοβήθηκα μήπως πέσω σε καμία ενέδρα. Φυλαγόμουνα πολύ εκεί. Κατέβηκα στα μαντριά, χώνομαι μέσα σε μια πατλιά (θάμνο) κι εκεί κάθισα όλη τη νύχτα. Ησυχάζω εκεί. Το πρωί ο ήλιος ξημέρωσε. Κάθομαι, ανεβαίνει ο ήλιος ψηλά. Εγώ ανάμεσα στους θάμνους, γιατί γνώριζα πως φύλαγαν από την τοποθεσία "Μπασδέκη" μέχρι το Σκαλί της Ζλιάνας. Φύλαγαν μάυδες, στρατιώτες. Εκεί υπήρχε ενέδρα.

          Ανέβηκε ο ήλιος ένα φόρτωμα (αρκετά ψηλά). Εγώ δεν το κουνάω από την πατλιά. Παρατηρώ πέρα ένα, δυο, τρία, πέντε, δέκα, δεκαπέντε άτομα.  Βάδιζαν προς την απέναντι όχθη της Ζλιάνας, στο έδαφος της Λεπτοκαρυάς.  Φυλάγανε τα μονοπάτια, μήπως, ενδεχομένως, περάσουν αντάρτες και  επιτεθούν. Αυτοί βάζανε και νάρκες στα μονοπάτια. Εγώ κινήθηκα από κλειστό μονοπάτι, στενό. Τσομπάνος, άλλωστε ήμουνα και είχα πείρα από αυτά. Μόλις έφτασα στη Λεπτοκαρυά, παραδόθηκα. Το παράδοξο: εκεί δε με δείρανε.

β. ΙΔΙΩΜΑ: ΄Υστιρα μι λέν’:

          -Γιατί έφυγις;

          -Πήγα να μάσου τα γίδια κι μι τσάκουσι  ινέδρα, οι αντάρτις.

Ψέματα είπα, τι να πώ.

          -Ω, ρα, είπαν! "οι αντάρτις". Ω, ρα , τα ζαγάρια! Άμα πάηναμι θα μας βάριναν.

          Απού ‘κεί  μι παίρν στου Λιτόχουρου. Ψείρα κάργα. Μι παίρν απ’ Γκατιρίν κι σ’ Νέα Χαλκηδόνα, που λες.

          -Γιατί;

          -Εμ, να σι ‘ξιτάζν, αρά. Πώς έφυγις, πώς πήγις, πώς έκαμις...Βέβαια. Λεν έναν αντάρτη:

          -Αυτός σ’ ένα μήνα κι έφυγι. Ισύ, ένα χρόνου, πώς δε μπόρισις να φύγς;

          Κι αυτά, που λες, Γιάν’. Κι τιλειώνου.

          -Πόσες μέρες έκατσες στη Χαλκηδόνα.

          -Μιά βδομάδα..

          -Εδώ πάνω στη Στρογγλή;

          -Ιδώ άλλαξάμι δυο τρία γιατάκια. Δε σ’ είπα, όταν πήγαμι στουν Αγιάν’, πέρασι η στρατός έκαψι τς καλύβις, τς χάλασι.

          -Δηλαδή, τι είχαν στη Στρογγλή;

          -Καλύβις, αρά. Νουσουκουμεία. ΄Αρμιγαν του γάλα, το ‘δουναν σ’ τς τραυματιζμέν’. ΄Εκουβαν πρώτα τα στείρα κι ύστιρα τα γαλάργια.

β. ανακρίσεις στο στρατό.         

΄Υστιρα μι λέν’:

          -Γιατί έφυγις;

          -Πήγα να μάσου τα γίδια κι μι τσάκουσι  ινέδρα, οι αντάρτις.

Ψέματα είπα, τι να πώ.

          -Ω, ρα, είπαν! "οι αντάρτις". Ω, ρα , τα ζαγάρια! Άμα πάηναμι θα μας βάριναν.

          Απού ‘κεί  μι παίρν στου Λιτόχουρου. Ψείρα κάργα. Μι παίρν απ’ Γκατιρίν κι σ’ Νέα Χαλκηδόνα, που λες.

          -Γιατί;

          -Εμ, να σι ‘ξιτάζν, αρά. Πώς έφυγις, πώς πήγις, πώς έκαμις...Βέβαια. Λεν έναν αντάρτη:

          -Αυτός σ’ ένα μήνα κι έφυγι. Ισύ, ένα χρόνου, πώς δε μπόρισις να φύγς;

          Κι αυτά, που λες, Γιάν’. Κι τιλειώνου.

          -Πόσες μέρες έκατσες στη Χαλκηδόνα.

          -Μιά βδομάδα..

          -Εδώ πάνω στη Στρογγλή;

          -Ιδώ άλλαξάμι δυο τρία γιατάκια. Δε σ’ είπα, όταν πήγαμι στουν Αγιάν’, πέρασι η στρατός έκαψι τς καλύβις, τς χάλασι.

          -Δηλαδή, τι είχαν στη Στρογγλή;

          -Καλύβις, αρά. Νουσουκουμεία. ΄Αρμιγαν του γάλα, το ‘δουναν σ’ τς τραυματιζμέν’. ΄Εκουβαν πρώτα τα στείρα κι ύστιρα τα γαλάργια.

Στη Λεπτοκαρυά οι αρμόδιοι από το στρατό με ανακρίνουν:

          -Γιατί έφυγες από μας;

          -Πήγα να βρω τα γίδια, να τα συγκεντρώσω. Αλλά έπεσα σε ενέδρα. Με πιάσανε οι αντάρτες.

          Ψέματα τους είπα. Τι να τους πω!

          -Μωρέ, τα ζαγάρια. Αν τους πλησιάζαμε, θα μας χτυπούσαν θα μας καθάριζαν.

          Με παίρνουν από τη Λεπτοκαρυά, με πάνε στο Λιτόχωρο. Ψείρα, ένα σωρό. Μέσω Κατερίνης με πάνε στη Νέα Χαλκηδόνα, που λες.

          -Πόσες μέρες έκατσες στη Χαλκηδόνα;

          -Μια βδομάδα.

           -Στη Στρογκλή τι είχαν οι αντάρτες;

          -Μωρέ, καλύβες, νοσοκομεία, εκεί αρμέγανε τα γίδια, βγάζανε το γάλα, το έδιναν στους τραυματισμένους. Σφάζανε πρώτα τα στείρα γίδια και ύστερα τα γαλάρια.