ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Κατατακτήριες 1947

ΤΑ ΠΡΟΣΦΥΓΟΠΟΥΛΑ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

                                                        
                                                  Δασκάλα Κατίνα Κουζώνη

Α. ΤΑΚΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ

           Στις 13 Αυγούστου 1947 η Μόρνα «μετακινήθηκε» αναγκαστικά (λόγω Εμφυλίου) στην Περίσταση Πιερίας. Το δημοτικό σχολείο του χωριού γέμισε από πρόσφυγες. Οι άνθρωποι μείνανε εκεί μέχρι να τακτοποιηθεί

ο πληθυσμός σε σπίτια. Η Ελένη Βαστάζου θυμάται την ώρα: «Κατά η ώρα 4  μας πήγαν στο σχολείο».  
          Η Βαγγελούδα Καλιαμπού (από Σκοτίνα) έχει να λέει: «Όντας η Μόρνα κατέφκαν κάτ' ζ Μπιρίσταση, τότι ήρθαν κι μας σύμμασαν. Τα γίδια πιρπατούντα. Μαζί μας κι ι Κακάλς Γαβρής μι του μπλάρ». (Όταν οι γονείς μου κατέβηκαν στην Περίσταση μαζί με όλους του Μορνιώτες, ήρθαν στη Σκοτίνα και συμμάζεψαν και μας-Γιάννη και μένα. Κάναμε πεζοπορία από Σκοτίνα (και τα γίδια μαζί)  έχοντας μαζί μας τον Θεοχάρη Γαβρή με το μουλάρι).

Β. ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ "ΑΛΩΝΙΑ"

        Με την έναρξη του σχολικού έτους η δασκάλα Κατίνα Κουζώνη μας συγκεντρώνει στα «Αλώνια», μια περιοχή ανάμεσα στην Περίσταση και Σιδηροδρομικό Σταθμό Κατερίνης. Όλα τα παιδιά καθίσαμε οκλαδόν για να γίνουν οι κατατακτήριες εξετάσεις. .

                                                        
       Στην κατατακτήρια εξέταση συμμετέχουν και τα τρία αδέρφια: Θανάσης, Ελένη, Γιάννης.

Πρώτος εξετάζεται ο Θανάσης (ο μικρότερος αδερφός): 

Δασκάλα: Παιδί μου, πήγες ως τώρα σχολείο;
Θανάσης: Όχι, κάμπθινά» (όχι, πουθενά).

-Γιατί, παιδί μου;
-Μπουτί ιμένα μ' ήφιρναν μια στ' Σκουτίνα, μια στ' Μόρνα. (Διότι εμένα με παίρνανε πότε στη Σκοτίνα, πότε στη Μόρνα). 
-Σε γράφω στην πρώτη τάξη.

Ύστερα εξετάζεται η Ελένη: 

Δασκάλα: Παιδί μου, εσύ πήγες σχολείο;
Ελένη: Ι πατέρας μ’ είνι παπάς στη Μόρνα από το 1945. Δυο χρόνια είχαμε δασκάλα ανταρτίνα, την Ευανθία». 

-Σε γράφω στην τετάρτη τάξη.

----------

Σημείωση: Η Ελένη Καλιαμπού και Κούλα Καλιακού θυμούνται την τιμωρία που φάγανε από τη δασκάλα Ευανθία στη Μόρνα. Η Ευανθία έδεσε τις κοτσίδες της μιας με αυτές της άλλης προκαλώντας περίγελο των γύρω.

           Στο τέλος έρχεται η σειρά του Γιάννη:

Δασκάλα: Παιδί μου, έχεις χαρτιά του σχολείου;

-Ιγώ ήμαν στ΄ Σκουτίνα. Βουσκούσα γίδια. Τώρα έφερα τζ γίδις ιδώ. Τ’ μούσκρια, μπάλια, γκέσα, ασπρόγκισα κι κατσίκια. Γκρέμσαν τα κουμάσια τ’ Κουτσουμπέα κι χάλασαν γκληματαριά τ’ Χατζή. Ιδώ τα βουσκάου λίγο ζ Γκαψούρα, ζ Μπαναγία κι στου δρόμου τζ Βρουμιρής. Κάθουμι κι σκέφτουμι του Γκάτου Όλυμπου. (Εγώ ήμουνα βοσκός στη Σκοτίνα. Τώρα είμαι στενοχωρημένος που έφερα τις γίδες εδώ. Κάνανε ζημιές στο νοικοκύρη Θανάση Κουτσουμπέα χαλώντας τις αποθήκες του και κατέστρεψαν την κληματαριά του καφενείου Χατζή. Εδώ που βρισκόμαστε, βοσκάω τα γίδια για λίγο στην τοποθεσία «Καψούρα», στην εκκλησία «Παναγία» και στο δρόμου που φέρνει στο χωριό «Βρωμερή»-Καλλιθέα. Τώρα κάθομαι και συλλογίζομαι τα βουνά και λαγκάδια του Κάτω Ολύμπου). 

-Θα γραφτείς στην πρώτη τάξη.

-Κυρία, γιατί ν’ αδιρφή μ’ ν’ έγραψις ζ ντιτάρτ; (Γιατί την αδερφή μου την έγραψες στην τετάρτη τάξη).

-Η αδερφή σου είχε δασκάλα στη Μόρνα, ενώ εσύ στη Σκοτίνα είχες γίδια.

-Ξέρου να διαβάζου κι ας μη μπήγα σχουλείου. Ένας τζιουμπάνους, ι Γιάντζ ντ Ντήμ μ’ έδουσι φλάδα’ κι μ’ έμαθαν οι τζιουμπανοί να διαβάζου. Διαβάζου κι τ’ Σύναψη. Ξέρου κι Αριθμητική. Ι Κακάλς τ’ Μητού μ’ έμαθι πρόσθιση κι αφαίριση. Ι Χρήστους τ’ Μάν’ πολλαπλασιασμό και διαίριση. Ξέρου κι ένα ποίμα». (Γνωρίζω ανάγνωση κ ας μην πήγα σχολείο. Ο τσοπάνης Γιάννης Δήμος μου χάρισε μια φυλλάδα και οι βοσκοί μου μάθανε να διαβάζω. Ξέρω να μελετώ και την ιερά Σύναψη. Τα καταφέρνω στην Αριθμητική. Ο Θεοχάρης Μητός με έμαθε πρόσθεση και αφαίρεση. Ο Χρήστος Μάνος πολλαπλασιασμό και διαίρεση. Ξέρω απέξω και ένα ποίημα).

-Πες το.

-«Βγαίν’ η βαρκούλα του ψαρά από το περιγιάλι…».

-Μπράβο, παιδί μου, γράφεσαι στην Τετάρτη τάξη, όπως κι ο Γιώργος Βαϊτσόπουλος, Κώστας Αλεξόπουλος, Χαρίλαος Παλιαρούτας, Κούλα Καλιακού, Βαγγέλης Παπαθεοδώρου, Χρήστος Κατσίνας, Γιάννης Κουτσουμπέας και άλλοι.

Γ. ΓΕΝΙΚΑ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΑΠΟΨΗ: Στην περίοδο του Εμφυλίου η Περίσταση έδειξε το καλύτερο πρόσωπο απέναντι στους ανθρώπους που διώχτηκαν από τις εστίες τους. Οι κάτοικοι αγκάλιασαν τους ξένους και -συγκεκριμένα- τους ανθρώπους της Μόρνας. Οι δάσκαλοι ήσαν αγαπητοί και αξιόλογοι: Κωνσταντίνος Μοσχίδης  (διευθυντής), Μέλιος Φώτης, Κατίνα Κουζώνη και Ιωάννης Πάπας.

---------- 

Μια σύμπτωση: 1978-80. Ανοίγω την αλληλογραφία του σχολείου μου (ήμουνα καθηγητής), που στεγάζονταν στην οδό Μοναστηρίου Θεσσαλονίκης. Ένας φάκελος με την παραίτηση της Κουζώνη πέφτει τυχαία στα χέρια μου. Έκτοτε, μέχρι το τέλος της ζωής της, είχαμε τακτική ευχάριστη επικοινωνία. Αντάμωμα, μετά από 30 χρόνια. 
---------- 
Υποσημείωση: Οι φωτογραφίες είναι βγαλμένες το 1947-48. 

ΕΙΚΟΝΕΣ
     

 

  

  Η τάξη μου στο δημοτικό σχολείο Περίστασης Κατερίνης. 

                     Η δασκάλα Κατίνα Κουζώνη αριστερά στο επάνω άκρο.

ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΕΣ ΣΤΟΝ ΕΜΦΥΛΙΟ

 

  

Η έντονη γραμμή δείχνει τον δρόμο που διασχίζει την Περίσταση. Το σχολείο (δεξιά) υποδέχεται τους πρόσφυγες της Μόρνας. Στα "Αλώνια" (αριστερά) διεξάγονται οι Κατατακτήριες εξετάσεις.