Εκκλησίες: ΄Αγιος Νικόλαος-Κοιμητήρια

Τετάρτη 2 Δεκεμβρίου 2015

Εκκλησίες: ΄Αγιος Νικόλαος-Κοιμητήρια

Στα «Πλατάνια» (τοποθεσία στο άκρο βορεινό μέρος της κάτω Σκοτίνας) βρίσκεται ο «Άγιος Νικόλαος», τα Κοιμητήρια του χωριού. Αρχικά ο ναός ήταν μικρός. Όπως μας πληροφορούν οι παλιότεροι, υπήρχε ένας ενιαίος χώρος, αρκετά χαμηλά* από την επιφάνεια του εδάφους. Για να κατεβείς στον κύριο χώρο του ναού, έπρεπε να περάσεις δυο στάδια. Στην αρχή κατέβαινες 2-3 πρώτα σκαλοπάτια και στη συνέχεια άλλα τόσα για να φτάσεις στο δάπεδο. Στη δεκαετία 1980 χτίστηκε εκ νέου με τη φροντίδα του εκκλησιαστικού συμβουλίου που απαρτίζονταν από τους: παπά Γιάννη Σκρέτα, Νικόλαο Μαρνέλα, Δημήτριο Βαγγελάκο, Γεώργιο Πολυχρό, Παύλο Στύλο, Γεώργιο Δάμπλια και Νικόλαο Αγγέλη (Πράξη 25/15.11.1986).

----------

* Αυτό παρατηρείται και σε άλλους ναούς (κυρίως εξωκκλήσια), όπως στον Άγιο Αθανάσιο στην Άνω Σκοτίνα και άλλού. Το φαινόμενο, βέβαια, δεν είναι τοπικό (βλέπε ιερό ναό της Γεννήσεως του Χριστού στη Βηθλεέμ). Η εξήγηση είναι απλή: ήταν η προφύλαξη των ναών από εξωτερικούς κινδύνους (είσοδος στο ναό ζώων-άλογα, μουλάρια κλπ). Ο κίνδυνος ήταν μεγαλύτερος στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

----------

ΕΙΚΟΝΕΣ

Η νότια πλευρά του ναού

Η βόρεια πλευρά του ναού

Το καμπαναριό. Στο βάθος αριστερά η κορυφή της Δουργιανής

Απέναντι από τον ναό υπάρχει το Οστεοφυλάκιο. Διακρίνεται στην άκρη η είσοδος του χώρου.

Ιστορία χωρίς λόγια!!!

(Κώστας Ουράνης), «τίτλος αφιερωμένος εις το Ρωμαίικον Κοιμητήριον της Θεία Μεταμορφώσεως του Σισλί»
(εφημερίδα ELL NEWS Ιούλιος 2014).

Τοπωνύμια κοντά στον Άϊ- Νικόλα

Καστανιά (η), τοποθεσία στην περιοχή των κτημάτων του Διονύση Μήτσιου, πέρα προς το Ξηροκάμι. Υπάρχει εκεί πελώρια καστανιά.

Παλιάμπιλα-Παλιάμπελα, (τα), τοπωνύμιο στα βόρεια του Αϊ-Νικόλα, από τα πολλά αμπέλια. (Ενθυμίσεις: Ήταν σούρουπο (καλοκαίρι του 1946) κι εγώ μόλις επέστρεψα με τα γίδια από τη βοσκή (Άνω Σκοτίνα). Εναγώνια περίμενα τη Βαγγελούδα (αδερφή, τότε 18 χρονών) να ‘ρθεί με τα σύκα. (η γιαγιά μου Όλγα Δάμπλινα είχε στα Παλιάμπελα αμπέλι και στη μέση μια μεγάλη «σκιά»-συκιά). Κλεισμένος στο «μπαλινώντα» (παλινώντας-παλιός οντάς) μέχρι που σκοτείνιασε για καλά. Μόλις έφτασε το καλάθι χώνω το χέρι στο καλάθι και λαίμαργα αρπάζω ένα σύκο κι αρχίζω να το μασάω. Ταράχτηκα όταν είδα ότι μασούσα «ζμπούρναρο» (έντομο με γυαλιαστερά φτερά). Έκτοτε δεν ξανάφαγα σύκα).

Φέσα (η), μικρός οικισμός στην Κάτω Σκοτίνα προς τα νότια του Αϊ-Νικόλα. Επικρατεί το κωμικό «κουντεύου στ’ Φέσα» που αναφέρεται σ’ αυτόν που «πνέει τα λοίσθια».

-Αρά, Γιάνν’, πώς πάει η υγεία σ’;

-Ιά, κουντεύου στ’ Φέσα, ισύ Νάσιου;

-Πάλι καλά, ιγώ κουντεύου στα Πλατάνια (δηλαδή κοντά στα μνήματα).

Άλλοι το ρίχνανε σε μακάβρια αστεία λέγοντας τη φράση «όνι, όνι, πατριόνι». Η φράση μας θυμίζει τον παπά που θυμιατίζει την ώρα που ο ψάλτης ψέλνει το «μετά των αγίων…». Θυμάμαι σχετικό παιχνίδι στην Άνω Σκοτίνα. Μαζεύαμε πέτρες και πλάκες και φτιάχναμε εκκλησίες. Ένας που έκαμε τον παπά θυμίαζε με το ψεύτικο θυμιατό ψάλλοντας:

«όνι, όνι, πατριόνι,

πήγι ι παπάς στ’ αλώνι

κι κατούρσι μέσ’ στ’ αλώνι

κι έχασι του πανταλόνι».

Η Φέσα ανέκαθεν ήταν υφαιστειογενής περιοχή (θυμίζει τη Ζλιάνα που κατέστρεψε τα αρχαία Λείβηθρα). Θυμάμαι (δεκαετία του 1950) έγινε καθίζηση, το έδαφος υποχώρησε και πήρε σβάρνα σπίτια και καλύβες (σπίτι Θεοχάρη Κοτσιβού-Μακασή, καλύβα Θωμά Καρκαφίρη-Τσιούρβα-«εισαγγελέα». Το παρατσούκλι δόθηκε στον παππού του Θανάση επειδή έλεγε πολλά.

ΕΙΚΟΝΕΣ

                                          η τοποθεσία "Καστανιά", σπό την καστανιά στο
                                                    κτήμα της οικογένειας Μήτσιου
                                         (πίσω από την Καστανιά το σπίτι του Μήτσιου
                                                    (δεξιότερα από τα Κοιμητήρια)