ΕΘΙΜΑ: Πρωτομαγιά στην Κάτω Σκοτίνα 2022

                                             

 

     

Επάνω διακρίνεται το καραούλι της Παναϊάς,

το μπαλκόνι της Κάτω Σκοτίνας.

         

 

 

         Η κάθε γειτονιά  στην Κάτω Σκοτίνα γιορτάζει την Πρωτομαγιά  πλάι στη βρύση (παντού υπάρχουν βρύσες). Πρώτη δουλειά είναι να βρούνε το  λουλούδι που το λέμε "προυτουμαϊά" (Υπάρχουν παντού άφθονες "προυτουμαϊές". Στο χώρο του οικισμού "Βασίλα". "Πρωτομαγιές" βρίσκουμε στις περιοχές "Παναϊά", 

Πολυχράτκα, Νταμπλιάτκα, Καλιαμπάτκα, Τσιαπαράτκα, Κοκρανάτκα  κλπ.

           Η Χρυσούλα Μήτσιου-Καλιαμπού   (1913-1997) σε σχετική συζήτηση 

(άνοιξη 1980) τονίζει:  

  ΙΔΙΩΜΑ: «Μπρουτουμαϊά προυΐ θέλ' να πάμι ζ τ' Νταλίγκα (βρύση), να πχιούμι τρεις πέτρις. Κι 'γω ήπνα κι η μάνα μ', ούλ', ούλ'. Τρεις πιτρούλις. Όπους είν' η πέτρα γιριά, να είσι κι συ. Τς ήπναμι, τς κατάπναμι. Κι νιρό. Του 'χαμι έτσ' (έθιμο). Έδινάμι μια ιλιά (θάμνος, όχι ελιά) ιδώια στ' μέσ', να μη μας πουνεί η μέσ'. Σα ζώνα. Στου κιφάλ' έφκιανάμι μια προυτουμαϊά. Έφκιανάμι του στιφάν', τρία λουϊού, να τα βάλουμι ζ μπόρτα. Πουρνάρ', κέδρου, σκούπα. Τα κριμνάν ζ μπόρτα καλά, για γκαλή τ'  χρουνιά».

«Ήλιγάμι κι του τραγούδ'»

Ο Μάιος μας έφτασι, εμπρός βήμα ταχύ

και τον  προϋπαντήσαμε παιδιά στην εξοχή.

Φέρτε λουλούδια και χαρές,

λουλούδια και δροσιές.

«Αυτό τ' άκουσα από 'ναν δάσκαλουν από 'φιρνι τα παιδιά στα Καρόπλα. Κι 'γω μκρή. Τα λαγήνια τα στόλζαμι. Μι μπρουτουμαϊά έδινάμι τα λαήνια. Τζ  γκιούμις μι λουλούδια». 

 

ΚΟΙΝΗ: Μόλις ξημέρωνε η Πρωτομαγιά, έπρεπε να πάμε στη βρύση Νταλίγκα. Έπρεπε να πιούμε τρεις πέτρες. Κι εγώ έπινα και η μάνα μου έπινε, όλοι, όλος ο κόσμος. Τρεις μικρές πέτρες. Αυτή η πράξη δηλώνει: όπως είναι η πέτρα δυνατή, έτσι και εσύ, να γίνεις δυνατός και γερός. Τις πίναμε, τις καταπίναμε. Μαζί και νερό. Το είχαμε έτσι, σαν έθιμο. Επίσης δέναμε ένα κλαδί θάμνου ιλιάς εδώ, στη μέση του σώματος. Αυτό δηλώνει: να μην έχουμε πόνο στη μέση. Αυτή την ιλιά την είχαμε σαν ζώνη. Επίσης στο κεφάλι βάζαμε ένα στεφάνι από το φυτό πρωτομαγιά.  Άλλο έθιμο ήταν να βάζουμε στην πόρτα μια σκούπα από ρείκι. Τριών ειδών στεφάνια κάναμε για την πόρτα: Από πουρνάρι, από κέδρο και από σκούπα (ρείκι). Τα κρεμάνε στην πόρτα με προσοχή για "καλή χρονιά".

 Λέγαμε και το σχετικό τραγούδι: "Ο Μάιος μας έφτασι, εμπρός βήμα ταχύ...". Το τραγούδι αυτό το πρωτοάκουσα από έναν δάσκαλο που έφερνε τα παιδιά εκδρομή στα Καρόπλα. Και εγώ ήμουνα μικρή. Τα λαγήνια τα στολίζαμε. Με την Πρωτομαγιά στολίζαμε τα λαγήνια. Τις γκιούμες με λουλούδια. 

 

  Από την "ΠαναΪά" μαζεύτηκε η "προυτουμαϊά" του στεφανιού. Ανέβηκα επιμόνως  σήμερα το πρωϊ για τον επίμαχο σκοπό. Στον τόπο αυτό είδα σωρούς από "προυτουμαϊές". Στρώθηκα "καταή" και μάζεψα όσες "προυτουμαϊές επιθυμούσα.  Η φωτογραφία είναι ερείπιο κελί καλογήρων.

,