αναμνήσεις: Σεραφείμ Βραβοσινός

         

          Ανταριασμένη η τελευταία μέρα του ’16. «Είδηση νταμπλάς» από το σπίτι του Σεραφείμ. Του φίλου μου-συναδέλφου. «Γιάννη, ο Σεραφείμ "τελείωσε". Εγώ άναυδος πια, πώς να αντιδράσω! Σκέφτηκα, σαν αντίδωρο, ν’ ανοίξω την ιστοσελίδα μου (δικό του δώρο)  και να υπογραμμίσω τα παρακάτω:  

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: μια ανάμνηση

Η παρούσα ανάρτηση είναι αφιερωμένη στον αείμνηστο φίλο και συνάδελφο Σεραφείμ Βραβοσινό (22.8.1954-31.12.2016). Ο Σεραφείμ από τη δεκαετία του 1990 μέχρι την τελευτή του ήταν ο πιστός μου δάσκαλος στα μυστικά της ηλεκτρονικής τεχνολογίας. Τον ευγνωμονώ εγκάρδια. Για να μου εξηγήσει και να μάθω τη λειτουργία του υπολογιστή αφιέρωσε  πολύτιμο χρόνο και -σίγουρα- κόπο πολύ. Τον έβαλα στην καρδιά μου από την πρώτη γνωριμία, γιατί ήταν απ’ τους πρώτους που μάντεψαν και πίστεψαν στο δικό μου μεράκι (λαογραφική δουλειά). Δε λησμονώ τα λόγια προς τους συναδέλφους του στο σχολείο: «Για τον Γιάννη δίνω όλο μου τον εαυτό, γιατί  η προσπάθειά του αποβλέπει σε κοινωφελή και ανιδιοτελή σκοπό».

          Θυμάμαι μερικές ευχάριστες στιγμές:

α. ήταν συνάδελφός μου στον «Ευκλείδη» Θεσσαλονίκης (αυτός ηλεκτρονικός). Τον πλησιάζω μια μέρα: «Σεραφείμ, επιθυμώ να εγκαταλείψω τη γραφομηχανή και να ασχοληθώ με κομπιούτερ. Θα τα καταφέρω;» «Γιάννη, έχω διαπιστώσει ότι σε καίει το μεράκι της λαϊκής τέχνης και παράδοσης. Πάρε απόφαση κι εγώ θα είμαι στο πλάι».

β. πάνω στη μελέτη του υπολογιστή συναντάω ογκόλιθο. Εκείνος με ενθαρρύνει: «Γιάννη, μην τα βάζεις κάτω. Ό,τι χρειαστείς, φώναξέ με». Από το σπίτι μου (Θέρμη) τηλεφωνούσα στο σπίτι του (Κάστρα-΄Ανω πόλη) και του έλεγα τις δυσκολίες που συναντούσα: «Γιάννη, έλα σπίτι μου να τα πούμε». Άλλες φορές: «Γιάννη, έρχομαι εγώ στη Θέρμη».

γ. κάποτε έπαθε βλάβη ο υπολογιστής κι έμεινα μετέωρος:  «Γιάννη, έλα στον Ευκλείδη στην τάδε αίθουσα». Στην περίπτωση αυτή φερόμουνα διακριτικά: περίμενα να τελειώσει το μάθημα και ύστερα τα λέγαμε. Υπογραμμίζω ότι από κοντά παρακολουθούσα τη διδασκαλία του. Στη Θεωρία ήταν σαφής, μελιστάλακτος. Στα Εργαστήρια με χιούμορ, εργατικός, διαλλακτικός, αποδοτικός.

δ. κάθε φορά με καλούσε στα Γρεβενά: «Γιάννη, έλα στο πανηγύρι του Αγίου Κοσμά». Εγώ του έλεγα: «Σεραφείμ, όταν πάτε στη Ρούμελη, στο Καλαμάκι (πατρίδα της Δήμητρας-συζύγου), περάστε κι απ’ το χωριό μου». Ήρθε στο χωριό, το γνώρισε και πιο πολύ παίνευε τα κάστανα της Σκοτίνας.

----------

υπενθύμιση: Σε χρόνο ανύποπτο αναφέρθηκα στη συμβολή του Σεραφείμ στις δικές μου ενασχολήσεις. Συγκεκριμένα στην ιστοσελίδα kaliampos-ioannis-skotina.blogspot.com, ανάρτηση 6.9.16 σημειώνω: «ευκαιριακά, οφείλω να μνημονεύσω, εκτός από τα παιδιά μου (Απόστολο και Μαρία), τον αγαπητό φίλο και συνάδελφο Σεραφείμ Βραβοσινό. Αυτός (δεκαετία 1990) με «έμπασε» στο μεράκι της σύγχρονης γραφής (φάρμακο πνευματικής περισυλλογής)».

Δυστυχώς! μας«άφησε» απροσδόκητα!

         

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: μια αφιέρωση

τραγούδι: Εσείς πουλιά του κάμπου

       Στη Σκοτίνα Πιερίας (και όχι μόνο) τα τραγούδια της ξενιτιάς ακούγονται σε πολλές παραλλαγές. Το καλοκαίρι του 1982 συναντώ τον αείμνηστο Βασίλη Στύλο στο αναβρικό του Αγγέλη (Κάτω Σκοτίνα, βλέπε ανάρτηση 5.2.15). Εκεί, στο δροσερό νερό βοσκούσε τις γίδες και τραγουδούσε διάφορα τραγούδια. Απαραίτητο εργαλείο του μπάρμπα Βασίλη ήταν η φλογέρα που την είχε περασμένη «στου ζνάρ» (στη ζώνη). Παραθέτω ένα τραγούδι όπως ακριβώς το άκουσα.

Ν’ εσείς πουλιά του κάμπου και της Ρόμελης (Ρούμελης)

δόλια η μάνα, και της Ρόμελης.

Ν’ αυτού ψηλά που πάτι, για χαμηλώσιτι

δόλια η μάνα μ’, για χαμηλώσιτι.

Γράμμα θελ’ να σας δώσω και μια ψιλή γραφή,

δόλια η μάνα μ’, και μια ψιλή γραφή.

Να πήτι στη μανούλα μ’, να μη με καρτερεί,

δόλια η μάνα μ’, να μη με καρτερεί.

Ν’ ιδώ στα ξένα που ‘ρθα, ν’ ιδώ παντρέφτηκα,

δόλια η μάνα μ’, ν’ ιδώ παντρέφτηκα.

                    ΄Οταν γυρίζου πίσου, ήλιους κι ξιστιριά,
                     γεια σ’ πουλάκι μου, ήλιους κι ξιστιριά.
                     Μι μάγιψαν στα ξένα κι δε μπουρώ να ‘ρθώ, 
                     γειά σ’ αγάπη μου, κι δε μπουρώ να ‘ρθώ.

(Σεραφείμ, εσύ «έφυγες»,

εγώ, "ως ασκός εν πάχνη"*, «πειράχτηκα». Συχώρα με).

----------

* ασκός εν πάχνη, ψαλμός 118,83: κατάξηρος σαν το ασκί που σκληρύνθηκε στην παγωνιά.

τοπωνύμια: «Κουρκουφουλιά»

            

 

          Η Κορκοφωλιά ή, όπως λέμε στη Σκοτίνα, Κουρκουφουλιά, είναι ο βράχος με τα βάια κοντά στη "Σμίξη" νδ της Κάτω Σκοτίνας. Η ονομασία οφείλεται στα πολλά κοράκια που κουρνιάζουν εκεί.  Έχουν φωλιές τα κοράκια (κόρακα φωλιά). Η τοπική παράδοση λέει ότι στην περιοχή αυτή (στα πολύ παλιά χρόνια) υπήρχε χωριό και οι κάτοικοι ονομάζονταν Κουρκουφουλίτες. 

ΕΙΚΟΝΕΣ

                            Οι δυο λάκκοι «Τρανός λάκκος» και «Καμίνια»
                             ενώνονται και σχηματίζουν τη «Σμίξη».

       Η φωτογραφία πάρθηκε από το μονοπάτι «Κρανιές». 
       Βρίσκεται ακριβώς απέναντι από την Κορκοφωλιά.

Από τη Σμίξη 

ξεκινάει ο λάκκος του Παπά για να καταλήξει στο Θερμαϊκό.

                Η «Κουρκουφουλιά»-Κορκοφωλιά. Στο πλάτωμα (κάτω) 
                διακρίνονται τα πυκνά βάια. Ανάμνηση: πρέπει να 
                ήμουνα παιδάκι («χνούδαλο»). Βοσκούσα μια κατσίκα. 
                Μου έφυγε και κρύφτηκε πάνω στην «Κουρκουφουλιά». 
                Ο πατέρας μου έτρεξε (μέναμε στην Άνω Σκοτίνα) και 
                   συμμάζεψε τη γίδα (1944). 

                    
                    Στο αριστερό της Κουρκουφουλιάς. Στο βάθος διακρίνεται 

                   η κουκούλα «Παππούς» στον άγιο Παντελεήμονα-Κάστρο.

Σημείωση: μια ανάμνηση: την άνοιξη του 1946 μαζί με τα γίδια πήρα μαζί μου και το «γρουνούλι» (μικρό γουρουνάκι). Σ' αυτό επέμενε η αδερφή μου Βαγγελούδα (πιεσμένη από λόγους που δεν εξαρτιώνταν από τη θέλησή της). Να, όμως που το κοπάδι έπρεπε να περάσει την απόκρημνη πλαγιά 
απέναντι της «Κουρκουφουλιάς» (σε βράχους της Κρανιάς). Τα κατσίκια τα κατάφεραν, πέρασαν. Το γουρουνάκι δε μπόρεσε, κατρακύλησε και έπεσε στη «μπουλντούκα», βαθιά μπάρα του ποταμού. Ο Θεοχάρης Μητός (μεγαλύτερός μου) έσυρε το γουρούνι από τη μπάρα και το έσφαξε. Ήταν Μεγάλη Παρασκευή, νηστεύαμε. Ένας, όμως, δεν άντεξε. Έβαλε στο φούρνο το γουρουνάκι και του έγινε «λουκούμι» (Θεέ μου!). 

Στη φωτογραφία η Βαγγελούδα Καλιαμπού-Βαστάζου (1928-12.1.2017). Η φωτογραφία τραβήχτηκε το 1947 στην Περίσταση Κατερίνης. Εκεί μέναμε ως ανταρτόπληκτοι (1947-50).

Έθιμα: Τα Φώτα στη Σκοτίνα

O

                                     Ο Αγιασμός στο Γιαλό

                                          

Το έθιμο των Φώτων παίρνει ξεχωριστή αίγλη στη Σκοτίνα Πιερίας. Αυτό οφείλεται σε δυο παράγοντες: α) στη θάλασσα η οποία δεν απέχει πολύ από το κέντρο του χωριού και β) στην αεροπορική βάση ΚΕΔΑ (Κέντρο Εκπαίδευσης

Διασποράς Αεροπορίας), η οποία φιλοξενεί τον κόσμο και δημιουργεί γιορταστική ζεστασιά. Οι χριστιανοί κατηφορίζουν το δρόμο με τα πόδια ή με αυτοκίνητο. Η απόσταση από το κέντρο του χωριού μέχρι τον Γιαλό είναι γύρω στα 3 χιλιόμετρα. Είναι μια ωραία ισιάδα που χαίρεσαι να την περπατάς.

----------

ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΑ:

α) Γιαλός. Παλιότερα (πριν έρθει η Αεροπορία στη Σκοτίνα) η τοποθεσία ονομάζονταν «το Πλατάνι του Αριστείδη» (βλέπε ανάρτηση της ιστοσελίδας: 31.8.16)

β) Γραμμή. Έτσι λέμε το σημείο της παλιάς σιδηροδρομικής γραμμής, Μέχρι προ τινος (δεκαετία 2000) υπήρχε και υπάρχει μικρό κτίριο για την εξυπηρέτηση των ταξιδιωτών. «Κατέφκα ζ ντ Γραμμή να πάρου του τρένου».

γ) Κάναλος. Η ονομασία οφείλεται στο κανάλι που υπήρχε μέχρι τα τέλη του περασμένου αιώνα. Το νερό ερχότανε με αυλάκι από τον Τρανό  λάκκο και εξυπηρετούσε τους Σκοτινιώτες για το πότισμα των χωραφιών.

----------

Σημείωση 1. το περισσότερο φωτογραφικό υλικό είναι παρμένο από skotinaola.blogspot.gr και www.youtube.com, 2. η φωτογραφία του ναού ανήκει στον Άγιο Παύλο της Αεροπορίας (περισσότερα βλέπε ανάρτηση 30.6.16).

-----------

 ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ 2016

 
                            Παπάς και ψάλτης ετοιμάζονται για το "εν Ιορδάνη..."

                  Μέγα πλήθος προσεγγίζει τη θάλασσα της Σκοτίνας

                     Άνδρες της αεροπορικής βάσης ΚΕΔΑ κοσμούν την Τελετή

                            Διακρίνεται το ζεύγος Μητσιάνη (Νίκος και Γραμματή)

                                     Εκκλησία, λαός και στρατός επί ποδός

           Στη γιορτή προπορεύονται τα εξαπτέρυγα με τις αθώες υπάρξεις του χωριού

                                      Νεαροί ετοιμάζονται για τη βουτιά

                     Διακρίνεται το αντρόγυνο Κοτσιβού (Τάκης και Χρυσούλα)

                 Με ευλάβεια οι χριστιανοί παρακολουθούν τα ιερά αναγνώσματα

                                        Η χαρά των παιδιών είναι εμφανής

                     Από διάφορα σημεία ο κόσμος παρακολουθεί τα γενόμενα

                   Τα πλήθη ανάμεσα στις εγκαταστάσεις του ΚΕΔΑ και στο κύμα

                                       Οι λουόμενοι (Θεός και ψυχή τους)

                                  

                                           Αχ! ποιός θα πιάσει το Σταυρό;

                                   Κανέναν δεν τρομάζει η παγωμένη θάλασσα

                     Ο παπάς διαβάζει την τελευταία φράση του Ευαεγγελίου:
                             "Συ ει ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ηυδόκησα"

                                   Ο ιερέας πανέτοιμος να πετάξει το Σταυρό

                                Το μπουρνούζι απαραίτητο σε τέτοιες ώρες

                                            Αγωνία και χαρά (εδώ) πάνε μαζί

                                Η Σημαία μας υψώνεται στα νερά της Σκοτίνας

ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ 2017

                                      Το ψύχος αφόρητο, πρωτοφανές

"Ντάλτσαν ι κόζμους κι κατέφκαν στου Γιαλό" (δηλαδή ο κόσμος αψήφησε το τσουχτερό κρύο και τόλμησε να πάρει μέρος στο γιορτασμό των Θεοφανείων στην Παραλία της Σκοτίνας).

                       Ο παπά Λευτέρης αγιάζει τους πιστούς

 

                      Οι ευσεβείς χριστιανοί ασπάζονται Σταυρό και Ευαγγέλιο

       Το κρύο "τσιουρνιάζ" και όλοι ετοιμάζονται για τη γρήγορη επιστροφή