εκκλησίες: Αγία Παρασκευή

Εξωκκλήσι με ένα κλίτος στα ΝΑ της Κάτω Σκοτίνας (υψόμετρο 100 μ.). Περνούμε το «αναβρικό τ’ Αγγέλ’» με κατεύθυνση προς το Παντελεημονίτικο και συναντούμε την εκκλησιά περί τα 500 μ. περίπου, κρυμμένη στα γαβριά. Πανύψηλα τα πουρνάρια που την περιτριγυρίζουν. Πριν το 1976 (επί π. Ιω. Μπιλιάγκα) καταστρέφεται η παλιά και σε νέα θεμέλια κτίζεται καινούρια. Πανηγυρίζει στις 26 Ιουλίου.

Αναφορικά με την εξέλιξη στη σημερινή μορφή του ναού, συντοπίτες  (τους οποίους ευγνωμονώ) μας πληροφορούν. Παραθέτω αυτούσια τις αφηγήσεις τους:

1. Ο παπά Γιάννης Σκρέτας (1926-2008) υποστηρίζει: «Η Αγία Παρασκευή, όταν ήρθα εγώ, (1976) ήταν καλοφκιαγμένη. Έφυγαν τοίχοι, σοφάδες και ύστερα έγινε εκ θεμελίων». Την εποχή εκείνη το εκκλησιαστικό συμβούλιο απαρτίζονταν από τους: Δημήτριο Μαρνέλα, Γεώργιο Γεργολά, Αστέριο Μάνο, Αναστάσιο Γκριμούρα, Διονύσιο Γερομιχαλό, Διονύσιο Καρκαφίρη (Πράξη 11/31.12.1980).

Διονύσης Στύλος

 2. Διονύσης Στύλος (Τσιακμάκης) θα μας θυμίσει πως ο χώρος της Αγίας Παρασκευής στα παλιά τα χρόνια «ήταν χωριό. Ήταν οι Παρασκιβιώτις, οι Κουρκουφουλιώτις, χουριά ξακουσμένα. Οι Αγιοπαρασκιβιώτις ήταν μέχρι τα χουράφια τς Μύλιας» (συνέντευξη 7. 7. 1982).

        

3. Γιώργος Δ. Καλαμάρας πρώην ιεροψάλτης, σε συνέντευξη που δόθηκε το καλοκαίρι του 2013 τονίζει: «Ο παππούς ο Σντριβάντζ Μιχαήλ μ’ έλιγι ότι ήταν μια μικρή εκκλησούλα κι αυτή έπεσε. Χωρίς να δώσ’ σημασία κανένας. Το ’60 πήγα εγώ και την έφκιασα. Εγώ είπα τους Μπλιτσαίους (κτίστες) να κάνω ένα καλό. Και πήγαν. Εγώ επί ποδός πολέμου, να κουβαλάου πέτρις κι σ’ είπα μ’ είπις κι τα πάντα, όπους για ένα σπίτ’. Έτσ’ το ήθελα. Το ήθελε η ψυχή μ’. Ήμουνα 35 χρονών, παντρεμένος με παιδιά. Δυστυχώς ύστερα από 2-3 χρόνια δόθκι αφορμή, έπεσε. Έπεσαν οι κουρές. Εάν έβαζαν πιο χτυπητή ασβέστ’ δε θα πάθηνι τίποτα. Ξαναχτίστηκε εκ νέου διότι ήταν ζμπαραλιαζμέν. Επιτροπή ήταν: Γιάντζ Μάνος, Βασίλς τζ Γρηγόρινας Γιρμπχαλός, Γιάντζ Παραμύθας».

Γιώργος Δ. Καλαμάρας (στο πλάι η σύζυγός του Κατίνα Σαούλια)

Ο Γεώργιος Καλαμάρας προσπάθησε (και το έπραξε το 1960), με δική του δαπάνη, να κτίση το "ερείπιο" εξωκκλήσι της Αγίας Παρασκευής.. 


4. Χρήστος Θ. Τράντας (1935-2005) σε συνέντευξη που δόθηκε το καλοκαίρι του 2001 είπε: «Πριν ήταν εκκλησούλα μικρή, παρατμέν’. Ικεί που ήταν η παλιά, ικεί έγινι κι η κινούργια. Το ιερό πιο κάτ’. Ιγώ ν’ έχτισα όλ’. Μετακινήθηκι λίγου πιό χαμηλά. Ιγώ ήμαν μάστορας. Λασπιάη * είχα τς Πινέλους του πιδί, το Νίκο τ’ Πολυχρού, που σκουτώθκι σε τροχαίο». Ο αδερφός του Θεοχάρης με πληροφορεί ότι οι εργασίες γίνανε το έτος 1983.                               

1ος μάστορας Χρήστος Τράντας

                                                          

                                                                                            
 

 2^ος  μάστορας - Θεοχάρης Τράντας

* λασπιάη λέμε τον εργάτη που προετοιμάζει τη λάσπη (σήμερα χαρμάνι) για το κτίσιμο του σπιτιού. Ο Θεοχάρης Θ. Τράντας (Ιούλιος 2014) λέει: «Από πιο παλιά κουβαλούσαν λάσπ’ σε φαρδύ σανίδ’. Το σανίδ’ αυτό λέγουνταν καζάκα. Γκαζάκα (την καζάκα) ν’ έβαζαν στουν ώμου. Απάν στου σανίδ’ βάζανε τη λάσπ’. Άλλες φορές αντί για καζάκα είχαν κουπανί. Πρόλαβα εγώ το «Βαρνάβα» (παρατσούκλι του κτίστη Διονύση Μπλέτσιου-Πινακά) που έκτιζι μι λάσπ’ Τότε δεν υπήρχαν ασβέστες». Δηλαδή καζάκα είναι φορητή κάσα από μια σειρά σανιδιών. Χρησιμοποιείται στις γεωργικές εργασίες. Κουβαλάνε πέτρες. "Μια καζάκα πέτρις" (Πινέλου Στύλου-Πολυχρού, Ιούλιος 2002). Ο Γιώργος Κ. Καραμέλιος στο βιβλίο «το γλωσσικό ιδίωμα των γηγενών Κίτρους Πιερίας», Κίτρος 2014, υπογραμμίζει: «καζάκα (η), μέσο μεταφοράς της κοπριάς των ζώων από το στάβλο μέχρι τον τόπο αποθέσεως (κουπρ^ιά) σε ένα απόμακρο μέρος της αυλής. Η καζάκα έμοιαζε με φορείο ασθενοφόρου που στη θέση του μουσαμά είχε πλέγμα από βέργες λιγαριάς που σχημάτιζαν ένα είδος πλεκτής σκάφης: πρώτα γίνουνταν του ξ’άρσμα μι του φκ^υάρ’ μές στ’ αχούρ’, ύστιρας του γ^ιόμσμα τς καζάκας…»..

Ο βίος της Αγίας Παρασκευής: Έζησε στη Ρώμη τον β΄ μ.χ. αιώνα. Κόρη των χριστιανών Αγάθωνα και Πολιτείας. Πήρε το όνομα Παρασκευή γιατί γεννήθηκε μέρα Παρασκευή. Κατά την παράδοση ο αυτοκράτορας Αντωνίνος (138 – 160 μ.Χ.) διέταξε και την έβαλαν σε ένα καζάνι με καυτό λάδι και πίσσα. Είδε, όμως, την αγία να είναι άθικτη. Ραντίζει το πρόσωπό του με το υγρό αυτό του λέβητα και αμέσως τυφλώθηκε. Η αγία προσεύχεται και χαρίζει το φως στον αυτοκράτορα, ο οποίος πίστεψε στο Χριστό. Αργότερα επί αυτοκράτορος Αντωνίνου του Πίου βασανίζεται για την ομολογία της πίστης της και αποκεφαλίζεται. Ο λαός πιστεύει ότι η αγία Παρασκευή γιατρεύει ασθένειες των ματιών. (Άρη Ψιαρή, Βυζαντινοί ύμνοι στη νεοελληνική, σελ.205).

            Στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής η παρουσία των κατοίκων του χωριού είναι σύσσωμη. ΄Η, τουλάχιστο, ένα μέλος της οικογένειας πρέπει να πάρει μέρος στη λατρεία κατά τη μέρα αυτή. Τελευταία παρατηρείται προσέλευση προσκυνητών και από τα γύρω χωριά.

ΕΙΚΟΝΕΣ:

                           

Στύλος Α. Αθαν.

                                    

Διακρίνονται, από αριστερά: Θανάσης Σακελλάρης, Γιάννης Καλιαμπός, Θωμάς Στύλος (επίτροπος), παπά Μιχάλης Βλέτσης, Θανάσης Χριστινόπουλος (επίτροπος), Δημήτρης Καρκαφίρης -Τσιούρβας (φωτογραφία 2010).

                                                                                              

Μετά την "Απόλυση" και προσφορά του "Αντιδώρου¨
έχουμε την έξοδο των προσκυνητών. Δίνουν μεταξύ
τους "χειριά", ανταλλάσσουν ευχές και λένε στις
Βούλες και Παρασκευούλες -που είναι "άσωτες στη
 Σκοτίνα- "ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ".

                                             

                                                  Την καμπάνα πάει να «βαρέσει» 
                                                  η Μαρία Ιω. Καλιαμπού, όταν 
                                                  πήγε να προσκυνήσει την Εικόνα 
                                                  της Αγίας Παρασκευής. Ήταν

                                                  μούρκια-σούρουπο της 11 
                                                  Ιουλίου 2010.