Εκκλησίες: Απόδοση της Παναγίας

          Στις 23 Αυγούστου η Εκκλησία γιορτάζει την Απόδοση της Παναγίας. Στην Παραλία της Σκοτίνας  βρίσκεται ο ιερός ναός της Παναγίας Φανερωμένης (θυρανοίξια 21.6.14). Εκεί γίνεται το πανηγύρι της Απόδοσης της Παναγίας. Εφέτος η παρουσία των προσκυνητών (αρχιερατικός Εσπερινός και Θεία Λειτουργία) ξεπέρασε κάθε προσδοκία. Ο Σεβασμιώτατος κ. Γεώργιος στον Εσπερινό τόνισε:

«Στην εκκλησία εμείς θεωρούμε αυτονόητα ορισμένα πράγματα, αλλά δεν είναι πάντοτε γνωστά στο πλήρωμα της εκκλησίας. Από τα αρχαία χρόνια, από την εποχή δηλαδή της Π. Διαθήκης, μια γιορτή εορταζόταν τουλάχιστο 8 ημέρες. Άλλες μέρες προεόρτια και άλλες μεθέορτα. Παραλαμβάνοντας, λοιπόν η χριστιανική εκκλησία την αρχαία αυτή λειτουργική παράδοση, καθιέρωσε ορισμένες εορτές μεγάλες, όπως είναι τα Χριστούγεννα, το Πάσχα, δεσποτικές εορτές, αλλά και αργότερα τις Θεομητορικές εορτές, όπως είναι η Κοίμησις της Θεοτόκου. Εορτάζονται όχι μια, αλλά περισσότερες ημέρες. Και πριν τα προεόρτια και μετά τα μεθέορτα. Όταν λέμε, λοιπόν, σήμερα στη γλώσσα της Εκκλησίας ότι τελούμε την Απόδοση της εορτής της Κοίμησης της Θεοτόκου, σημαίνει ότι τελειώνει ο εορταστικός κύκλος της εορτής που γιορτάζουμε. Ο κύκλος αυτός άρχισε από την 1 Αυγούστου ως προεόρτια, κατέληξαν οι προεόρτιες ακολουθίας στις 15 Αυγούστου που είναι ημέρα της εορτής και ακολούθησαν τα μεθέορτα, τα οποία ολοκληρώνονται στις 23 Αυγούστου.

Σε ορισμένα, βέβαια, μέρη του κόσμου, στο Άγιο Όρος για παράδειγμα, τα μεθέορτα της Παναγίας δεν τελειώνουν στις 23 Αυγούστου, αλλά συνεχίζουν μέχρι της 31 Αυγούστου, ώστε όλος ο μήνας να είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Υπάρχουν, δηλαδή, και παραλλαγές. Το σημαντικό είναι, ότι η Απόδοση της εορτής που εορτάζουμε σήμερα, αποτελεί μια ευκαιρία εσωτερικού προβληματισμού, γόνιμου προβληματισμού. Διότι οι εορτές δεν πρέπει να έρχονται και να παρέρχονται χωρίς πνευματική καρποφορία. Πρέπει ο καθένας μας να κάνει την αυτοκριτική του και προσβλέποντας στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, όπως βλέπουμε τη μάνα μας και μ’ εμπιστοσύνη απευθυνόμαστε σ’ αυτήν. Να αλλάξουμε πνευματικά, να βελτιωθούμε πνευματικά, να γίνουμε πιο πνευματικοί άνθρωποι. Αυτό είναι το μήνυμα της εορτής και κάθε εορτής.

Ευχόμαστε η φετινή εορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, την Απόδοση της Οποίας εορτάζουμε, να αποτελέσει για όλους μας μια καλή ευκαιρία, να γίνουμε καλύτεροι και σωστότεροι.

Εύχομαι χρόνια πολλά και ευλογημένα σε όλους, στον π. Ελευθέριο εφημέριο της ενορίας εδώ και την εκκλησιαστική επιτροπή και του ναού του αγίου Γεωργίου και της Παναγίας Φανερωμένης. Επίσης στο διοικητή και όλους τους αξιωματικούς και οπλίτες και τις οικογένειές τους, του ΚΕΔΑ, που πάντοτε είναι εδώ και παραθερίζουν κάθε χρόνο. Στον κ. Αθανάσιο Στύλο, πρόεδρο της Τοπικής Κοινότητας και όλους εσάς που ήρθατε. Ιδιαίτερα απευθύνω ευχαριστίες προς την χορωδία του ι. ν. Θείας Αναλήψεως Κατερίνης υπό την καθοδήγηση του π. Νικολάου Φωτίου, που κάθε χρόνο έρχονται και συμμετέχουν στο λαμπρό αυτό εορτασμό. 

Η Παναγία βοήθειά μας».

ΕΙΚΟΝΕΣ:

             Ο π. Βαρνάβας (αριστερά), πρωτοσύγκελλος της Μητρόπολης Κίτρους, 
             Κατερίνης και Πλαταμώνα προετοιμάζει την προϋπάντηση του αρχιερέα. 
             Πλάι ο π. Ελευθέριος Βαστάζος, εφημέριος στη Σκοτίνα.                       
            

                     Μετά τον Εσπερινό ξεκινάει η Λιτανεία. Η πομπή θα περάσει 
                     από την αεροπορική βάση ΚΕΔΑ, θα πάρει το δρόμο αριστερά 
                     έχοντας τη θάλασσα δεξιά.

 

  Σε ορισμένα σημεία της πορείας γίνεται η σχετική "Δέηση".

                                      Προσκυνητές

  

Προσκυνήτριες του χωριού αναμένουν εναγωνίως 
το "βάρεμα" της καμπάνας για την έναρξη του Εσπερινού.


                                             
Στον αυλόγυρο του ναού οι πιστοί περιμένουν την Παναγία

                                         Από αριστερά: Νίκος Α. Γερομιχαλός,
                                  π. Διονύσιος Κουκουσάς, Αθανάσιος Ι. Στύλος

Αποχώρηση προσκυνητών

Ιερατείο: Καλλίνικος, επίγραμμα

        

         

 

          Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Καλλίνικος στα μέσα του 19^ου αιώνα αφήνει στη γενέτειρά του Άνω Σκοτίνα δυο σημαντικά έργα, 1) την εκκλησία της Παναγίας που έχει πλούσια αρχαιολογική αξία και 2) το δημοτικό σχολείο, το οποίο -δυστυχώς- κατέρρευσε στη δεκαετία του 1980. Πλάι στο σχολείο έφτιαξε βρύση της οποίας το νερό μεταφέρθηκε από την πηγή «Βλαχάτη»*. Στο χώρο της βρύσης υπήρχε η ένδειξη «επίγραμμα εις την βρύσιν»**. Μεταφέρω το επίγραμμα, ως έχει, σημειώνοντας στη συνέχεια σχετική μετάφραση (βλέπε και ανάρτηση 8.12.13 της ιστοσελίδας μου):

«Πρόσιθι ύδωρ αγλαόν να πίης διαβαίνων

[Πλησίασε να πιείς δροσερό νερό, εσύ διαβάτη (που περνάς)]

 κι εγγύς ότ’ είμαι της Σχολής μη οιηθής τι ξένον.

[και μη παραξενευθείς ότι εγώ -η βρύση- βρίσκομαι δίπλα στη σχολή].

Ο ιδρυτής τοις πίνουσι το νάμα του σχολείου

[(διότι) αυτός που με κατασκεύασε (με έβαλε εδώ), ώστε αυτοί που μορφώνονται στο σχολείο],

Προσέθηκεν εις αναψυχήν και του εμού κτιρίου.

[(το έκανε) για να ανακουφίζονται (πίνοντας νερό από τη βρύση αυτή)].

Τίς, πόθε δ’ ο ανηλωκώς; Καλλίνικος την κλήσιν;

[(Λοιπόν) ποιος και από πού προέρχεται αυτός που δαπάνησε χρήματα (για το έργο αυτό); Ονομάζεται Καλλίνικος;]

Σκοτίνης γέννημα, αλλοδαπής το θρέμμα,

[Είναι γόνος, τέκνο της Σκοτίνας, που ανατράφηκε στα ξένα (σε άλλους τόπους)].

Περίδοξος καθ’ άπασαν την οικουμένην κτίσιν, [δοξάστηκε σε όλη την οικουμένη,]

Αλεξανδρείας δε φορών του Πατριάρχου στέμμα». [Καθώς φόρεσε το στέμμα του πατριάρχη Αλεξανδρείας.

----------

* Η ονομασία οφείλεται στους βλάχους μαστόρους οι οποίοι ανακάλυψαν την πηγή.

** «Το ευρεθέν αρχείον του πατριάρχου Αλεξανδρείας Καλλινίκου (1800-1889)» Ε. Κλεομβρότου, σελ. 23,

ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ

1800. Γεννιέται στη Σκοτίνα.

1810. Μονάζει στην Ολυμπιώτισσα Ελασσόνας.

1830. Τοποθετείται ως Πρωτοσύγκελλος στη Μητρόπολη Σερρών.

1843. Εκλέγεται Μητροπολίτης Μυτιλήνης.

1853. Εκλέγεται Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης.

1856. Με δικά του έξοδα κτίζεται το σχολείο της Άνω Σκοτίνας.

1858. Εκλέγεται πατριάρχης Αλεξανδρείας.

1861. Παραιτείται από τον πατριαρχικό θρόνο (ασθένεια). Δραστηριοποιείται στη Μυτιλήνη.

1862. Με δαπάνες του ιδίου κτίζεται η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στη Σκοτίνα.

1889. Επέρχεται ο θάνατος.

----------

Σχεδιάγραμμα-επεξηγήσεις

  

Πλάτανος είναι η πλατεία του χωριού. Η ονομασία οφείλεται στον πελώριο υπέρ αιωνόβιο  πλάτανο.

1. η εκκλησία Κοίμηση της Θεοτόκου στα νότια της πλατείας.

2. η βρύση του πατριάρχη, η οποία ακουμπάει στον τοίχο του σχολείου. Εκεί υπήρχε το «επίγραμμα».

3. δρόμος προς Παρθένη.

4. δρόμοι προς Μοίρα, Βλαχάτη, Χασαπλιό.

5. σπίτια Καραλάτκα-Καραλή (Δημητρός, Μαρία Τράντα).

6. σπίτι Οικονομάτκου-Οικονόμου.

7. σπίτι Ντιλιγιαννάτκου (Καλαμάρας Γιαννούλης). (Εγώ θυμάμαι το σπίτι τς Αντρένινας. Η Ουρανία τ’ Αντριά-Καραλή ήταν σύζυγος του Θεοχάρη Καλαμάρα). Στα δεξιά της Αντρένινας ακουμπούσε το Πινακέικο σπίτι (Βασίλς Πινακάς). Το Πινακέικο ακουμπούσε στο Καλιαμπέικο (Γιαννούλς Καλιαμπός). Τα χώριζε μια στενή σούδα την οποία χρησιμοποιούσαμε ως κοινή τουαλετα!!!. Υπηρεσία καθαρισμού: σκρόφες-γουρούνες.  

8. καφενείο Παραμύθα.

9. δρόμος προς Μάρμαρο. 

                                Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (δυτική πλευρά). 

                                Έργο του πατριάρχη Καλλίνικου (1862)

                                                 Ο Πλάτανος με την καμπάνα

                 Οι προσκυνητές κατακλύζουν την πλατεία στις μέρες του Πανηγυριού

                 Κάποτε στον τοίχο του σχολείου δέσποζε η βρύση του πατριάρχη. 

                 Σήμερα στο πεζούλι του Πλάτανου φαντάζει η βρύση του 

                 συλλόγου απανταχού Σκοτινιωτών "Καλλίνικος".