Σάββατο 7 Μαΐου 2016

Έθιμα: Πάσχα στη Σκοτίνα






          Εφέτος (2016) η Πασχαλιά στη Σκοτίνα Πιερίας διακρίθηκε από τις  ακόλουθες φάσεις:  



                                           διαδρομή περιφοράς Επιταφίου

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ. Η πομπή περιφοράς του Επιταφίου ξεκινάει από την εκκλησία Αγίου Γεωργίου, ανηφορίζει το δρόμο προς Βασίλα. Η πομπή στρίβει δεξιά στο σημείο «ταβέρνα Βασίλα» για να κατηφορίσει προς τις γειτονιές Αγγέλη, Ζιώγα,
Τσιαπάρη, Κουκουσά, Κοκράνη, Γερομιχαλού, Φατέκα, Τζιόλη (Παραμύθα). Στη διασταύρωση «Φέσα»-«Πλατάνια» ο κόσμος γυρίζει δεξιά για να φτάσει στο «Κοτσέκι». Στην πλατεία «Κοτσέκι» γίνεται σχετική «Δέηση». Το πλήθος παίρνει τον κατήφορο προς «Κλήμα» για να καταλήξει  στο ναό από όπου ξεκίνησε.
  


ΠΡΩΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ.

α. Χριστός Ανέστη. Μετά το «δεύτε λάβετε φως» το εκκλησίασμα κατευθύνεται προς τις εξόδους του ναού. Το προαύλιο είναι πλημμυρισμένο από λαοθάλασσα πιστών. Παπάδες, ψαλτάδες και επίτροποι προετοιμάζονται για το «Χριστός Ανέστη». Συμμετέχουν οι ιερείς Μιχαήλ Βλέτσης, Διονύσιος Κουκουσάς και Βαστάζος Ελευθέριος. Ο παπά Διονύσης αρχίζει το Ευαγγέλιο του Όρθρου «Διαγενομένου του Σαββάτου Μαρία η Μαγδαληνή και Μαρία η του Ιακώβου και Σαλώμη…Είχε δε αυτάς τρόμος και έκστασις, και ουδενί ουδέν είπον. Εφοβούντο γαρ» (Μάρκος 16,1-8). Ο ψάλτης λέει το «Δόξα σοι, Κύριε, δόξα σοι»*.


----------
* Το «Δόξα σοι, Κύριε…» τις περισσότερες φορές (προσωπική εμπειρία) ψάλλεται σε αργό χρόνο κατανυκτικά και πανηγυρικά. Με αγωνία όλοι περιμένουν την 12η. Στη Σκοτίνα το πλήθος είναι απλωμένο σε όλους τους δρομίσκους που οδηγούν στην εκκλησία. Δρόμος από Παραλία, από Βασίλα, Πλατάνια, Γαβρί κλπ. Θέαμα όνειρικό. Οι λαμπάδες και τα αυγά διαδέχονται τη θρησκευτική έκσταση που προηγήθηκε με το «δεύτε λάβετε φως». Με τη βοήθεια της τεχνολογίας σκούζουν τα ψάλματα. Τα ακούσματα μέχρι τις ακραίες βουνοκορφές.
β. Μαγειρίτσα. Ο ιερέας εκφωνεί το ψαλμικό «Αναστήτω ο Θεός και διασκορπισθήτωσαν οι εχθροί αυτού» και πολλοί προσκυνητές αποχωρούν με προορισμό τη μαγειρίτσα.
γ. Θεία Λειτουργία. Οι άλλοι (ευτυχώς αρκετοί) παρακολουθούν την όλη Ακολουθία  (Όρθρος και Πασχαλινή Θεία Λειτουργία). Με την  «απόλυση» της θείας Λειτουργίας συνηθίζεται οι πιστοί να ασπάζονται ο ένας τον άλλο  και να τσουγκρίζουν κόκκινα αυγά.
δ. Πρωτομαγιά: Εφέτος πέσαμε σε μέρα που το Πάσχα συνέπεσε με την Πρωτομαγιά. Οι νοικοκυραίοι συνηθίζουν να φτιάχνουν στεφάνι και να το κρεμάνε στην είσοδο του σπιτιού. Στη Σκοτίνα το στεφάνι πλέκεται από ειδικό χόρτο που το λένε «πρωτομαγιά». Υπάρχει άφθονο σε όλες τις γειτονιές. Οι κάτοικοι της Βασίλας μαζεύανε «πρωτομαγιά» από την πλαγιά που βρίσκεται δώθε από τα Μνημόργια (Παπαγιαννάτκα-Πολυχράτκα).



ΔΕΥΤΕΡΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ-Αϊ-Γιώργης.

α. Εσπερινός της Αγάπης. «Αφ’ εσπέρας» ψάλλονται τα «γράμματα» του Εσπερινού της Αγάπης και αυτά του Αγίου Γεωργίου. Η Μητρόπολη πάντοτε μεριμνά για το επίσημο του πράγματος και εφέτος εκπροσωπήθηκε από τον πανοσιο λογιώτατο Αρχιμανδρίτη κ. Ιωακείμ Οικονομίκο. Το Ευαγγέλιο της Αγάπης ακούστηκε σε 4 γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά και  τουρκικά). 


β. Λιτάνευση Εικόνας. Στη συνέχεια γίνεται λιτάνευση της Εικόνας του Αγίου Γεωργίου. Η διαδρομή είναι η αυτή με την του Επιταφίου, μόνο που στο σημείο της διασταύρωσης «Βασίλα-Φέσα» δεν προχωράμε προς Βασίλα. Στρίβουμε αριστερά προς Κοτσέκι, Κλήμα κλπ. 

γ. Το πανηγύρι. Οι τοπικοί σύλλογοι μεριμνούν για όλες τις προετοιμασίες (τραγούδια, χοροί, εδέσματα). Η ορχήστρα με επικεφαλής τον άξιο κλαρινίστα Μανόλη Τσιαπάρη αποδίδει τα μέγιστα. Αρμόδιος και πάντα παρών στα χορευτικά ο αξιέπαινος Θανάσης Αναγνώστου


 

ΤΡΙΤΗ ΜΕΡΑ ΤΟΥ ΠΑΣΧΑ. Στον Πλαταμώνα υπάρχει εκκλησία αφιερωμένη στους 



αγίους  Ραφαήλ, Νικόλαο και Ειρήνη. Τελείται αρχιερατική θεία Λειτουργία. Προσκυνητές πολλοί συρρέουν από τον Πλαταμώνα, περίχωρα και ξένα. Η παρουσία του δεσπότη μας κ. Γεωργίου λαμπρύνει το πνεύμα της γιορτής.



ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΟΡΩΝ
ΑΓιώρς, ιστοσελίδα kaliampos-ioannis-skotina.blogspot.com, ανάρτηση 14.4.14
Βασίλα 18.8.14, Κλήμα 24.4.16, Κοτσέκι 24.11.14, Νταλίγκα 24.4.16,Φέσα 2.12.15


ΕΙΚΟΝΕΣ


                            
τα Εξαπτέρυγα προηγούνται του Επιταφίου.   
Η Πρωτομαγιά έφερε βροχές και κρύο. 
 Το αναμμένο τζάκι φανερώνει το γεγονός.                            


   
την απόλυση της Πασχαλιάτικης Θείας Λειτουργίας
διαδέχονται λαμπριάτικοι χοροί


η Όλγα Στύλου στις προετοιμασίες 
                    του πανηγυριού
                                     
η Ελένη Γκάρα σέρνει το χορό
                
 στο τραγούδι ο Δημήτρης     Καζακλάρης.    










          

                                                     εδέσματα και ψησταριά ενόψει. Ο Βαγγέλης Καλαμάρας (δεξιά) ετοιμάζει το παραδοσιακό νόςτιμο σουβλάκι.   









    
                                   
                                   
 ιερός ναός Αγίων Ραφαήλ, Νικολάου 
 και Ειρήνης στον Πλαταμώνα  Πιερίας.











 
                                      
Οι πιστοί προσκυνητές στον Άγιο Ραφαήλ (μετά το αντίδωρο).